Irish Class, November 20, 2017
Rang Gaeilge, 20ú lá Mí na Samhna 2017
<!–
Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ
–>
Seanfhocal
We continue to mine the proverbs collected by Robert Shipboy MacAdam, and first published in a series that ran from 1858 to 1862. For a little extra fun, I provided his original spelling:
| Old Spelling | Modern Spelling | Meaning | Notes |
|---|---|---|---|
| séideadh | blowing | ||
| smug | smuga | mucus, snot | m |
| Is maith an sèideadh sròine do dhuine smug fhaiceal air duine eile. | Is maith an séideadh sróine do dhuine smuga fheiceáil ar duine eile. | It is a good nose blowing for a person to see snot on another person. | |
| Ma cheannaigheann tu droch-nidh, ceannochaidh tu a rìst go h-aithghearr. | Má cheannaíonn tú drochní, ceannóidh tú arís go hathghearr. | If you buy low quality, you will soon buy again. | “If you buy a bad thing, you will soon buy again.” |
Fiche bliain ag spalpadh na Gaeilge
| Fiche bliain ag spalpadh na Gaeilge | 20 years of the Irish bursting forth | |
-
Rith sé liom, agus mé ag ní na ngréithre an tseachtain seo, go bhtuil fiche bliain glan ann ó d’fhoghlaim mé mo chéad abairt i nGaeilge.
“Dia duit,” a dúirt an múinteoir.
“Dia is Muire duit,” a d’fhreagair an rang.
“Dia is Muire duit is Pádraig,” a dúirt an múinteoir.
“Dia is Muire duit is Pádraig is Naomh Columba,” a d’fhreagair an rang, óir bhí muid i nGleann Cholm Cille.Rith sé liom It occurred to me that agus mé ag ní na ngréithre when I was washing the dishes “cleaning the crockery” go bhtuil fiche bliain glan ann ó d’fhoghlaim mé mo chéad abairt i nGaeilge. it is a clear 20 years since I learned my first sentence in Irish óir bhí muid i nGleann Cholm Cille. for we were in GCC -
Samhradh na bliana 1993 a bhí ann; caint gan stad gan staonadh sa teach lóistín ina raibh mé ag
fanacht faoi ráfla go gcuirfí tús go luath le cainteanna síochána i dTuaisceart Éirinn. Ba bheag suime
a bhí agamsa, buachaill ocht mbliana déag d’aois as an Ollainn, sa chaint seo. Bhí suim agam sa leacht
dubh Tigh Robhartaigh agus sa teanga a bhí á foghlaim agam cúpla céad slat siar an bóthar, ag Oideas Gael.gan stad gan staonadh without stop or stay ráfla rumor cuirfí would put cond Ba bheag suime a bhí agamsa I had little interest leacht dubh black liquid = stout sa leacht dubh Tigh Robhartaigh in the black liquid of house Robhartaigh -
D’aon ghnó a luaigh mé ag barr an ailt seo gur le linn dom a bheith ag ní na soithí a rith sé liom gur
ball de phobal na Gaeilge mé le scór bliain anuas an samhradh seo – mar is rud é mo bhallraíocht sa
phobal seo atá chomh nádurtha dom nach gcuimhním air ar chor ar bith de ghnáth.D’aon ghnó On purpose luaigh mé I mentioned barr tip, point, top alt articles le linn dom during the time for me soitheach dishes a rith sé liom that it occurred to me ball de phobal member of [the] community le scór bliain anuas an samhradh seo upwards of 20 years this summer ballraíocht membership nádúrtha natural atá chomh nádurtha dom nach gcuimhním air ar chor ar bith de ghnáth. that is so natural to me that I do not remember it at all -
Ach thiar i 1993 b’ábhar iontais a bhí sa bhuachaill Ollainneach i measc na bhfoghlaimeoirí eile sa ‘
rang, toisc nach raibh ceangal fola ná eile agam le hÉirinn. Cuireadh an cheist orm an uair sin agus
cuireadh orm céad míle uair ó shin í: “Cén fáth ar theastaigh uait an Ghaeilge a fhoghlaim?” Tá
freagraí éagsúla ar an gceist sin, ach an ceann is simplí ná ‘toisc gur theastaigh uaim.’b’ábhar iontais It was a surprising matter i measc na bhfoghlaimeoirí eile among other learners toisc nach raibh ceangal fola ná eile agam le hÉirinn because I had no blood or other connection with Ireland Cén fáth ar theastaigh uait an Ghaeilge a fhoghlaim? Why do you want to learn Irish? Tá freagraí éagsúla ar an gceist sin there are different answers to that question toisc gur theastaigh uaim because I wanted to -
Fostaíocht
Buachaill rud beag ceanndána a bhí ionam, ceart go leor. Is cuimhin liom go maith nár cheap m’athair
ag an am go mbeadh aon mhaith sa Ghaeilge dom, go proifisiúnta. Ní toisc gur teanga mhionlaithe í,
ach toisc gur duine ón iasacht a bhí ionamsa. “Dóibh féin amháin a thabharfaidh muintir na hÉireann
pé postanna a bhíonn le fáil,” a dúirt sé.Fostaíocht Employment f ceanndána willful, headstrong Is cuimhin liom go maith I remember well nár cheap m’athair ag an am go mbeadh aon mhaith sa Ghaeilge dom, my father at that time did not think there would be any good for me in Irish proifisiúnta professional mionlaithe minority toisc gur duine ón iasacht a bhí ionamsa. because I was a foreigner ón ?? Dóibh féin amháin a thabharfaidh muintir na hÉireann pé postanna a bhíonn le fáil The Irish will give to themselves whatever jobs are available -
Bhí dul amú air. Bhí an Tíogar Ceilteach ann, ar ndóigh – thosaigh sé sin ag búireach faoin am ar
chríochnaigh mise mo chéim ollscoile – ach níor fhulaing mé aon leatrom fostaíochta (nó eile) ó
mhuintir na hÉireann riamh. A mhalairt.Bhí dul amú air he went astray búireach bellowing, roaring faoin am ar chríochnaigh mise mo chéim ollscoile about the time I finished my university degree fulaing bear, endure, tolerate leatrom inequality A mhalairt. The opposite/contrary -
Sin ráite, fiche bliain ó shin, ní fhéadfainn féin a shamhlú ach an oiread go mbeadh postanna agam i
gceithre cinn de sheomraí nuachta Gaeilge agus go scríobhfainn ceithre leabhar sa teanga – gan trácht
ar chaife dátheangach, Bananaphoblacht, a rith.Sin ráite That said samhlaigh imagine vn samhlú i gceithre cinn de sheomraí nuachta Gaeilge 4 Irish newsrooms cinn de ?? an trácht ar chaife dátheangach without mention of bilingual cafés Bananaphoblacht Banana Republic [The name of his bilingual café] -
An Réadúlacht
Más abhóg éiginnte a bhí sa chúrsa Gaeilge úd i nGleann Cholm Cille (agus sna cinn a rinne mé an dá
shamhradh ina dhiaidh) bhí dóchas ag baint leis freisin. Cosúil le cuid mhór foghlaimeoirí bhí aislingí
ábhairín miréadúla agam ag an am faoi athréimniú na Gaeilge mar phríomhtheanga na hÉireann agus
a leithéid. Is cuimhin liom go ndúirt Liam Ó Cuinneagáin, stiúrthóir Oideas Gael, linn ag an am gur
ábhar ceiliúrtha a bheadh ann dá bhféadfaí an méid Gaeilge a bhí fágtha in Éirinn an tráth sin a
choinneáil beo.réadaigh make real, realize vn réadú abhóg impulse, leap éiginnte uncertain, undeterimed, indefinite úd yon, yonder, that dóchas hope réadúil Real, realistic bhí aislingí ábhairín miréadúla agam I had somewhat unrealistic dreams réimniú progress a leithéid the like an méid Gaeilge the amount of Irish tráth time, occasion, day, period -
Teachtaireacht rud beag ghruama ach stuama o bhí sa mhéad seo d’fhear óg a mbíodh brionglóidí lae
aige faoi thodhchaí gheal Ghaelach. Ach ag an am céanna, i ngan fhios dó féin, thug Liam sampla dom
de cad is féidir le duine a bhaint amach má chuireann sé croí agus anam isteach i gcúis, i dtogra saoil.Teachtaireacht message, errand f gruama gloomy, sad, somber stuama Sensible, level-headed; self-possessed, staid, prudent méad most, many brionglóid dream
todhchaí future geal bright Gaelach Irish i ngan fhios dó féin without knowing yourself thug Liam sampla dom de cad is féidir le duine a bhaint amach má chuireann sé croí agus anam isteach i gcúis Liam gave me an example of what one can achieve if he adds heart and soul into a cause -
Dhá chúrsa samhraidh eile a rinne mé ag Oideas Gael sular thug idirmhalartú ollscoile a fhad le
Gaillimh mé, áit a mbeadh cónaí orm ar feadh an chuid ba mhó den dhá bhliain déag a chaithfinn in
Éirinn ina dhiaidh sin. Tháinig blas an iarthair ar mo chuid Gaeilge, ach go dtí an lá atá inniu ann tá
daoine ann a chloiseann iarsmaí ón nGleann ar mo chuid cainte. Sampla amháin: cé go raibh mé ‘sa
bhaile’ i nGaillimh, ní dhéarfainn go brách go raibh mé ‘sa mbaile’ ann, mara déarfadh muintir na háite.Dhá chúrsa samhraidh eile a rinne mé ag Oideas Gael I took two other summer courses at OG idirmhalartú interchange thug … a fhad le Gaillimh mé took me far from Galway áit a mbeadh cónaí orm ar feadh an chuid ba mhó den dhá bhliain déag a chaithfinn in Éirinn ina dhiaidh sin. where I would live for most of the twelve years I would spend in Ireland after that. Tháinig blas an iarthair ar mo chuid Gaeilge, A western accent came on my Irish ach go dtí an lá atá inniu ann tá daoine ann a chloiseann iarsmaí ón nGleann ar mo chuid cainte. until today there are people who hear the relics of the Glen in my speech cé go raibh mé ‘sa bhaile’ i nGaillimh, though I was ‘sa bhaile’ in Galway ní dhéarfainn go brách go raibh mé ‘sa mbaile’ ann I would never say ‘sa mbaile’ there mara déarfadh muintir na háite like the people of the place would say mara -
Áiféis a bheadh ann a rá gurb é Gleann Choim Cille mo ‘bhaile’ in Éirinn, toisc nach bhfuil aithne
agam ach ar bheirt nó triúr san áit. Ach mothaím ceangal láidir leis an nGleann toisc gurbh ann a
cuireadh tús leis an gcaidreamh saoil atá agam leis an nGaeilge. Ceangal, táim cinnte, a mhothaíonn
na mílte daoine ar fud na cruinne.Áiféis exaggeration, boasting a rá gurb é Gleann Choim Cille mo ‘bhaile’ in Éirinn to say GCC was my ‘home’ in Ireland toisc nach bhfuil aithne agam ach ar bheirt nó triúr san áit. Because I only knew two or three people in the place Ach mothaím ceangal láidir leis an nGleann but I feel strong ties with the Glen caidreamh intimacy toisc gurbh ann a cuireadh tús leis an gcaidreamh saoil atá agam leis an nGaeilge. because it was there I began the life’s relationship I have with Irish. -
<!–
–>
| éireoidh mé as mo phost go luath | ||
| d’inis mé mo bhainisteoir | ||
| tosaíodh an obair pháipéir. | ||
| Is post rialtais é seo. | ||
| sin fáth obair pháipéir go leor | ||
| Dé hAoine Eanáir dhá déag | ||
| tá gach duine san oifig an-dheas faoi seo | ||
| tá sé seo difriúil ó phost eile a fháil | ||
| Tréatúir | traitor | |
| Ní beidh mé i lar Minneapolis i rith seachtaine babhla Super | ||
| Beidh an t-áit craiceáilte ansin | ||
| Déanfaidh mé obair dheonach | ||
| Tá roinnt tionscadal teaghlaigh agam | ||
| Tá roinnt doiciméid agus pictiúir agam ó mo mháthair | ||
<!–
–>
From Hilbert Space to Dilbert Space, and beyond 