Irish Class, September 19, 2016

Rang Gaeilge, 19ú lá Mí na Mheán Fómhair 2016

<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

Seanfhocal

D’ordaigh Dia fearg, ach níor ordaigh sé a coinneáil.	God commanded anger, but he did not command that it be kept.
dias	ear	[of corn/wheat]
ísle	lowest.
Is í an dias is troime is ísle a chromann a ceann.	The heaviest ear [of corn/wheat] bends its head the lowest.

---

‘This is an English-speaking business’ – oibrí beáir éirithe as a phost i gCorcaigh tar éis rabhadh a fháil gan Gaeilge a labhairt

Deir Finbarr O’Shea, úinéir The Flying Enterprise, go bhfuil ‘language code’ i bhfeidhm sa teach tábhairne aige ‘because it is a hospitality business’

oibrí beáir éirithe as a phost i gCorcaigh tar éis rabhadh a fháil gan Gaeilge a labhairt	a bar worker resigned from his job after being warned not to speak Irish
i bhfeidhm sa teach tábhairne aige	in operation in his pub

• D’éirigh oibrí beáir i dteach tábhairne mór le rá i gcathair Chorcaí as a phost tar éis dó rabhadh a fháil gan Gaeilge a labhairt agus é ar dualgas.

  mór le rá	prestigious
  ar dualgas	on duty	agus seems like “while” here

• De réir scéala a tháinig chun solais ar An Saol Ó Dheas ar RTÉ Raidió na Gaeltachta inniu, tharla easaontas idir Cormac Ó Bruic, ó Chorca Dhuibhne, agus úinéirí teach tábhairne an Flying Enterprise mar gheall ar nós an fhir óig a theanga dhúchais a labhairt agus é i mbun oibre.

  De réir scéala a tháinig chun solais ar An Saol Ó Dheas	According to news that came to light on ASÓD
  easaontas	a disagreement happened
  ó Chorca Dhuibhne	from Dingle/west Kerry
  mar gheall ar nós an fhir óig a theanga dhúchais a labhairt agus é i mbun oibre.	because [like] a young man spoke his native language while working.

• I litir a sheol úinéir The Flying Enterprise, Finbarr O’Shea go dtí Ó Bruic ar an 11 Lúnasa,
  cuireadh in iúl don oibrí beáir go raibh a P45 á fháil aige toisc nár fhill sé ar an obair
  nuair a d’éirigh idir é féin agus a bhainisteoir faoi cheist labhairt na Gaeilge.

  I litir a sheol	In a letter he sent to the owner
  iúl	knowledge	m
  P45	pink slip
  toisc	expedition, purpose
  fill	fill, turn back

• Dúradh gur tugadh rabhadh do Ó Bruic ar an 5 Lúnasa gur ‘English-speaking business’ a bhí sa teach tábhairne agus
  nár cheadmhach dó Gaeilge a labhairt. Nuair a cuireadh in iúl don fhear óg Gaeltachta nach mbeadh cead aige feasta Gaeilge a labhairt agus é ar dualgas,
  dhiúltaigh sé tús a chur lena sheal laistiar den bhéar agus d’fhág sé an láthair oibre.

  Dúradh	Was said	←abair
  tugadh rabhadh	was given
  ceadmhach	permissible
  nach mbeadh cead aige feasta Gaeilge a labhairt	he could no longer speak Irish
  é ar dualgas	he is on duty
  dhiúltaigh sé tús a chur lena sheal laistiar den bhéar	he refused to start his shift behind the bar
  d’fhág sé an láthair oibre.	he left the workplace

• “Níor thuigeas é agus ní thuigim fós é. Ní fhéadfainn dul ag obair san áit san arís,”
  a dúirt Ó Bruic le RTÉ Raidió na Gaeltachta.

  Níor thuigeas é agus ní thuigim fós é.	He did not understand it and still does not understand it
  Ní fhéadfainn dul ag obair san áit san arís	I could not work in that place again

• Dúradh le Ó Bruic go raibh gearáin faighte ó chustaiméirí a bhraith “uncomfortable” toisc Gaeilge a bheith á labhairt sa bheár aige.
  Ba bhéas le Ó Bruic a theanga dhúchais a labhairt le Duibhneach óg eile a bhí ag obair in The Flying Enterprise agus
  le beirt nó triúr eile den fhoireann oibre a raibh Gaeilge acu.

  Dúradh	was said
  go raibh gearáin faighte ó chustaiméirí a bhraith “uncomfortable”	he had received complaints from customers who felt “uncomfortable”
  toisc	because
  Ba bhéas le Ó Bruic a theanga dhúchais a labhairt	For Ó Bruic was speaking his native language
  Duibhneach	west Kerry
  den fhoireann oibre	of the staff

• Ba nós leis chomh maith Gaeilge a labhairt le haon chustaiméir a raibh an teanga acu.

  Ba nós leis chomh maith Gaeilge a labhairt le haon chustaiméir a raibh an teanga acu.	He would speak Irish as well to any customers who had the language

• Ag labhairt dó ar An Saol ó Dheas inniu,
  dúirt sé gur deacair dó a shamhlú go raibh custaiméirí ag gearán faoin nGaeilge.
  Dúirt sé gur minic a dúirt custaiméirí leis go raibh sé “go haoibhinn” an Ghaeilge a chloisteáil sa bheár.

  dúirt sé gur deacair dó a shamhlú go raibh custaiméirí ag gearán faoin nGaeilge.	he said it was difficult to imagine customers complaining about Irish
  raibh sé “go haoibhinn” an Ghaeilge a chloisteáil sa bheár.	it was “delightful” to hear Irish in the bar.

• Dúradh sa litir a chuir Finbarr O’Shea go dtí Ó Bruic go raibh foireann ‘ilnáisiúnta’ ag obair sa bhéar agus bialann i gcathair Chorcaí agus
  dá dtabharfaí cead don uile dhuine acu a ‘máthairtheanga’ féin a labhairt “the business couldn’t operate”.

  Dúradh	it was said
  foireann ‘ilnáisiúnta’	“international” team
  dá dtabharfaí cead don uile dhuine acu a ‘máthairtheanga’ féin a labhairt	if everyone was given permission to speak their own “mother language”

• Dúirt Finbarr O’Shea, úinéir The Flying Enterprise, le Helen Ní Shé ó An Saol Ó Dheas inniu
  go raibh ar dhaoine “teanga áirithe” a labhairt ag an obair ar an gcuma chéanna go raibh orthu “éadaí áirithe” a chaitheamh.

  áirithe	particular

• Bhí “language code” i bhfeidhm sa teach tábhairne aige “because it is a hospitality business”.

  i bhfeidhm	in operation

• Nuair a cuireadh ar a shúile dó gurb í an Ghaeilge teanga náisiúnta na hÉireann, dúirt O’Shea “we’re all Europeans”.

  Nuair a cuireadh ar a shúile dó gurb í an Ghaeilge teanga náisiúnta na hÉireann	When it was pointed out to him that it is the national language of Ireland

laistiar an bhear	behind the bar
ansan	there, than	=ansin (M)
D’éirigh leis	He succeeded
Cad a thit amach?	What went wrong?
ná fuil cead aige = nach bhfuil cead aige	He did not have permission	M

Sound file: An Saol Ó Dheas 08092016

---

mhair muid
oíche Dé Luain seo caite	last Monday night
Mar a dúirt mé an tseachtain seo caite, bhí troid mhór idir Mia agus N, mo mhac is óige
Ó San Francisco go Denver aerfort, agus ansin go dtí MSP
bhí siad ag argóint, b’fhéidir dhá mhíle míle
Tá an tsíocháin anois sa teaghlach McDavid
Tá imni orainn.

<!–

---

–>