Irish Class, September 12, 2011

Rang Gaeilge, 12ú lá Mí Mheán Fómhair 2011

<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

<!–

–>

Rules for Scrabble

1. Focail cheadaithe

   Permitted words

   ceadaithe

   permitted, sanctioned

   Ceadaíonn na rialacha aon fhocail atá le fáil i bhfoclóir caighdeánach Gaeilge. Ní cheadaíonn sé: focail a bhfuil ceannlitir thosaigh orthu i gcónaí, giorrúcháin; réimíreanna ná iarmhíreanna ná focail a dteastaíonn uaschamóga nó fleiscíní uathu. Má tá focail iasachta i bhfoclóir caighdeánach Gaeilge mar fhocail sa Ghaeilge ceadóidh na rialacha iad.

   ceadaigh	permit, allow
   riail	rule, regulation	f pl rialacha
   caighdeánach	standard
   ceannlitir	capital letter	pl ceannlitreacha
   tosaigh	begin, start
   orthu	at them/they have	← ar
   giorrú	abbreviation
   réirmír	prefix
   iarmhrír	suffix
   teastaigh	want, need
   uaschamóg	apostrophe
   fleiscín	hyphen
   uathu	from them	← ó
   iasacht	lending, borrowing, loan	f3
   ceadóigh sé	it will be allowed	← ceadaigh

   Nuair a chuireann imreoir tíl ar an gclár ni féidir í a bhogadh ach amháin sa chás go ndeir imreoir eile go bhfuil litriú an fhocail mícheart nó nach bhfuil a leithéid d’fhocal ann.

   tíl	tile	f2 tíleanna
   ni féidir	not possible
   bogadh	move
   cás	case
   go ndeir	might say	pres.subj of abair
   litriú	spelling	m4
   mícheart	wrong
   leithéid	like, counterpart, eqal	f2
   nach bhfuil a leithéid d’fhocal ann	there is not a word like it.

   ---

2. Cluiche focal is ea SCRABBLE© le haghaidh 2 [beirt], 3 [triúir] nó 4 [ceathrar]imreoirí. Chun an chluiche a imirt cruthaíonn imreoirí focail a théann síos nó trasna ar an gclar imeartha SCRABBLE©, cosúil le crosfhocal, agus úsáideann siad tíleanna a bhfuil litreacha orthu agus luachanna éagsúla ar na litreacha. Is é cuspóir an chluiche ná an scór is airde a fháil. Úsáideann na himreoirí a gcuid tíleanna in áiteanna ar an gclár a bhainfidh an tairbhe is fearr as luach na litreacha agus na gcearnóg bisigh. Féadfaidh an scór iomlán i gcluiche bheith idir 400 agus 800 pointe nó níos mó, ag brath ar chumas na n-imreoirí.

   tr>

   Cluiche focal is ea SCRABBLE©	SCRABBLE© is a word game	Mun. C.O.: Is cluiche focal é SCRABBLE©
   cluiche	game
   le haghaidh	for
   chun	to, for, toward
   cruthaigh	create, form, prove
   téann	goes	← teigh
   trasna	across
   imeartha	practised, clever
   cosúil le	like
   luach	value, price, reward	m3
   éagsúil	unlike, different, various
   a fháil	to get
   cuspóir	objective, target	m3
   tairbhe	benefit, profit	f2
   luach	value, price, reward
   cearnóg	square
   bisigh	improve, recover, increase, prosper
   féad	be able to	fut. féadfaidh
   bheith	being	vn of bí
   brath	perception, feeling, spying, betrayal, expectation
   cumas	capability, power	m1

   ---

3. RIALACHA IMEARTHA

   PLAYING RULES

   <!–

   –>

   An scór a choinneáil

   Keeping score

   Roghnaíon na himeoirí imreoir amháin mar scórchoimeádaí. Féadfaidh an duine seo bheith páirteach sa chluiche chomh maith.

   roghnaigh	choose, select
   coimeádaí	keeper, custodian
   féad	be able to	fut. féadfaidh
   bheith	being	vn of b
   páirteach	participating, sharing, sympathetic, partial
   chomh	as, so

   Coinníonn an scórchoimedaí nóta de scór gach imreora, agus Scríobhann sé síos é tar eis seal gach imreora. B’fhéidir gur mhaith leis an scórchoimedaí an bhileog scórála atá i lár an leabhráin seo a úsáid ach é a fhótachóipeáil.

   gs

   imreoir	player	imreora (Common pattern for gs)
   nóta	note
   tar eis	after
   seal	turn
   bileog	sheet of paper
   scóráil	score	v. vn scóráil “scoring” gs scórála
   lár	center
   cópeáil	copying
   leabhrán	booklet
   úsáid	use, usage	f2

   Chun tosú ag imirt

   To start playing

   tosú

   beginning, commencement, start

   m4

   Cuireann imreoir na tíleanna go Iéir sa mhála, Tógann gach imreoir tíl amháin amach as an mála chun a fháil amach cé a bheidh ag imirt ar dtús. Is í an tíl is cóngaraí do thús na haibítreach (agus tá an tíl bhán roimh an litir A) a shocróidh an t-imreoir a imreoidh ar dtús. Cuireann gach imreoir na tíleanna seo ar ais sa mhála agus croitheann imreoir an mála chun na tíleanna a mheascadh.

   mála	bag
   tóg	lift, raise, take
   a fháil	to get
   a fháil amach	to find out	déan amach “make out”
   tús	begip
   cóngar	proximity, vicinity
   aibítreach	alphabetical
   bán	white
   roimh	before
   scoraigh	calm, settle	fut socróidh
   ais	back
   croith	shake
   meascadh	mixture, confusion
   a mheascadh	to mix up

   Tarraingíonn gach imreoir, ar a sheal, seacht dtíl nua agus cuireann siad iad ar a racaí. Leanann an imirt ó dheis go clé agus le gach seal as seo amach tá rogha ag imreoirí tíleanna a mhalartú, staonadh, nó focal a chur ar an gclar.

   Each player draws, at his turn, seven new tiles and puts them on his rack. The play continues from right to left,…

   tarraing	pull, draw, drag
   raca	rack, bench
   lean	follow, continue
   roghnaigh	choose, select
   roghna	choice
   tá rogha ag imreoirí	the players have a choice
   malartaigh	change, exchange
   staonadh	pass, abstain

   Tíleanna a mhalartú

   Exchanging tiles

   malartaigh

   change, exchange

   v

   Féadfaidh imreoirí a seal a úsáid chun aon tíleanna, nó na Tíleanna go léir a mhalartú ar a raca. Chun seo a dhéanamh cuireann siad uathu na thíleanna aghaidh fúthu, tarraingíonn siad an líon céanna de thíleanna nua ón mála, ansin meascann siad na tíleanna a chuir siad uathu leis na cinn atá fós sa mhála Fanann siad ansin ar a gcéad seal eile le himirt.

   <!–

   –>
   

   féad	be able to	fut. féadfaidh
   raca	rack, bench
   uathu	from them	← ó
   futhú	about them	← faoi
   tarraing	pull, draw, drag
   aghaidh	face, front, against
   aghaidh fúthu	face down
   céanna	same
   cinn	ones
   fós	still, yet
   fan	wait
   céad	first

   ---

4. Seal an chéad imreora eile

   The next player’s turn

   <!–

   –>

   Tá rogha ag an gcéad imreoir eile, agus gach imreoir ina dhiaidh sin, tíleanna a mhalartú, staonadh nó tíl/tíleanna a chur leis na cinn atá ar an gclár cheana chun focail nua de dha litir nó níos mó a chruthú.

   rogha	choice, option
   an gcad imreoir eile	The next player
   gach imreoir ina dhiaidh sin	every player after that
   malartaigh	change, exchange
   staonadh	abstention, cessation, restraint
   cheana	already
   cruthaigh	create, form, prove

   Ní mór gach tíl a imríonn imreoir in aon seal amháin bheith in aon sraith amháin trasna nó in aon cholún amháin síos an clár.

   <!–

   –>
   

   Ní mór	must, necessary
   sraith	series
   trasna	across
   colún	column

   Má theagmhaíonn siad le tíleanna atá i sraitheanna cóngaracha ní mór dóibh focail iomlána a chruthú leis na tíleanna sin, mar a tharlaíonn i gcrosfhocal.

   teagmhaigh	chance happen.	With le: meet with, encounter
   cóngarach	near
   dóibh	to them	← do
   dóibh focail iomlána a chruthú	form their complete words
   tarlaigh	happen, occur

   Faigheann imreoirí scór iomlán ar son gach focail a chruthaíonn siad nó a athraíonn siad de bharr a n-imeartha. Cuireann siad san áireamh na scoir bhónais ó chearnóga bisigh ar a bhfuil a dtíleanna.

   <!–

   –>
   

   iomlán	total
   ar son	for the sake of, on behalf of
   athraigh	change, alter
   barr	tip, point, top, result, outcome
   áireamh	counting, reckoning
   bónas	bonus
   cearnóg	square
   bisigh	improve, recover, increase, prosper
   ar a bhfuil a dtíleanna	which tiles are on

   ---

<!–

–>