Irish Class, March 7, 2011
Rang Gaeilge, 7ú lá Mí na Márta 2011
<!–
Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ
–>
<!–
–>
An Sionnach agus an Charóg — “The Fox and the Crow”
-
Bhí sionnach ag siodrabháil leis agus ag smúrthach faoi bhruach na coille lá agus chonaic sé caróg ag
teacht agus ag seasamh ar ghéagán os a chionn, agus bhí píosa breá cáise ina gob aici.siod = sead blow, puff, pant smúrthacht nosing, sniffing bruach bank, brink coill wood, forest f2 lá (one) day caróg crow f2 ag teacht coming seasamh standing os a chionn over his head cionn ds cáis cheese f2 gob beak, bill -
Chuir sé dúil sa cháis ar an bpointe agus thosaigh sé ag cuimhneamh ar cén sórt cleas a d’imreodh sé ar
an gcaróg le go ligfeadh sí uaithi an cháis.dúil desire, fondness, expectation, hope f2 pointe point, dot m4 Chuir sé dúil sa cháis “Put the desire for cheese” tosaigh begin, start cuimhnigh remember, consider, thing cuimhneamh remembrance, recollection, conceptions m1 imir play, gamble d’imreodh “would play” (cond.) lig let, allow, release ligfeadh cond. uaithi from her ←ó -
Is gearr gur thosaigh sé ag dul timpeall agus ag dul timpeall chomh tréan ‘s a bhí sé in ann, ag iarraidh
bheith ag breith ar a dhrioball. Bhí an charóg ag breathnú anuas le leathshúil anois ‘s leathshúil eile arís
agus í ag casadh a cloiginn, anonn is anall, ach dá mbeadh sé ag dul timpeall ó shin, ní raibh sé ag cur
tada as di.gearr short, near timpeall round, circuit chomh as, so tréan strong, powerful, intense bhí sé in ann he was able chomh tréan ‘s a bhí sé in ann as hard as he was able iarraidh request, demand, attempt bheith being vn of bí breith birth, bringing, taking, seizing,
judgement, decision, injunctionf2 drioball = eirieaball tail ag iarraidh bheith ag breith ar a dhrioball trying to catch his tail leathshúil one eye arís again, afterwards cas turn, twist cloigeann skill, head m1 ag casadh a cloiginn turning her head anonn is anall back and forth, to and fro ó shin ago ??? di for her ← do/de ní raibh sé ag cur tada as di he was not taking anything from her ?? -
‘Á,’ deir an charóg léi féin, ‘dá ghlice dá bhfuil an sionnach bocht, tá sé imithe. Níl ciall ar bith fanta
aige.
Ach bhí an sionnach ag rá leis féin: “Ara muise, a chailleach, cuirfidh mé deis éigin eile ort.”
Agus rinne, thriail sé plean eile. Nuair a chinn an chéad cheann air, thriail sé cleas eile.
Shuigh sé síos ‘s bhí sé ag breathnú suas uirthi.glic clever comp. glice glice=gliceas cleverness, ingenuity bocht poor dá ghlice dá bhfuil an sionnach bocht As clever as the poor fox may be ciall sense, sanity fan stay, wait, remain cailleach old woman, hag voc. a chailleach cuirfidh will put deis right hand/side, opportunity éigin some triail try, test céad first cinn fix, determine cinn ar = teip ar fail Nuair a chinn an chéad cheann air When the first [trick] failed for him “When the first failed on him” cuirfidh mé deis éigin eile ort I will try something else on you -
‘Ó,’ a dúirt sé leis féin, ‘nach álainn an t-éan tú.’ ‘Tá rí ar na héin uile,’ a deir sé,
‘ach níl banríon ar bith
fós againn. Agus tá mé chomh cinnte agus atá mé i mo shuí anseo, go ndéanfá banríon ar na héin.’ ‘Tá
an loinnir atá i do sciatháin, chomh dubh agus tá sí . . . tá gach uile shórt,’ a deir sé, ‘do chuid cleití,
gach uile ní, do shúile, gach uile shórt go breá.’ ‘Dhéanfá banríon bhreá,’ a deir sé. ‘Ach níl a fhios
agam an bhfuil fonn ar bith agat, nó an bhfuil tú in ann ceol ar bith a dhéanamh?’álainn beautiful, delightful éan bird m1 gs, npl éin rí king uile all, every Tá rí ar na héin uile There is a king of all birds (the wren — dreolín m4) fós yet, still níl banríon ar bith fós againn we still have no queen chomh as, so tá mé chomh cinnte agus atá mé i mo shuí anseo as sure as I am sitting here déan do, make déanfá “you would do/make” (cond.) loinnir light, brightness, radiance f sciathán wing, arm cleite feather gach uile ní everything ? súil eye fonn desire, inclination/
tune, melodym1 in ann able -
‘Aááá!’ a deir an charóg. ‘Cá, cá, cá,’ a deir sí agus d’oscail sí a gob agus — an óinseach — scaoil sí
uaithi an cháis.
Bhí an sionnach ag fanacht léi agus d’alp sé í agus d’ith sé í. Choinnigh an charóg uirthi mar go raibh a
cloigeann tógtha aige lena chuid molta. ‘Cá, cá, cá.’
D’imigh ah sionnach leis. ‘A, dún do bhéal,’ a dúirt sé, ‘nach scoiltfeá mo chloigeann.’óinseach foolish woman, fool f2 scaol release, loose uaithi from her ← ó fan wait, stay, remain vn fanacht léi with her ← le alp bolt, devour coinnigh keep, maintain uirthi at her ← ar Choinnigh an charóg uirthi The crow continued cloigeann skill, head m1 tóg lift, raise, take up va tógtha “taken” aige at him ← ag lena with her/his ← le + a molta = moladh praise ← mol mar go raibh a cloigeann tógtha aige lena chuid molta as her head was taken with his praise scoilt split, crack, divide scoiltfeá “you would split” (cond.) imigh go, leave nach scoiltfeá mo chloigeann so you would not split my head
An amhránaí í an charóg? | Is the crow a singer? | Sea/Ní Hea |
An í an charóg an t-amhranaí? | Is the crow the singer? | Sí/Ní hí |
ó shin | ago | |
leathchúpla | a twin | |
leataobh | one side | [of two] |
cúis | cause, reason | |
áthas | jou | |
bród | ||
amhras | doubt, suspicion | m1 |
dabht | doubt | m4 |
is féidir a rá | one could say | |
seargtha | dried, mummified | |
cearc Chornach géim | Cornish game hen | ghéim ?? |
muir | sea | f3 |
Teamhair | Tara | |
An tSiombáib | Zimbabwe |
<!–
–>