Rang Gaeilge, 26ú lá mí na Eanáir 2022

Duinnín i Ráth Maonais (tuilleadh)

Also Duinnín i Ráth Maonais

  • ‘Charlotte Lehane a d’aimsigh an corpan, a Athair.’
    ‘Mar sin é, a Sheosaimh?’
    ‘Níorbh fhéidir lei – deir sí – ligint dá comharsa an séú
    haithne a bhriseadh os comhair an tsaoil gan comhairle a leasa a
    chur uirthi. Ní túisce X imithe nár gur thrasnaigh Charlotte an
    bóthar. Chnag sí ar an doras – tá a méarlorg ar an gcnagaire.
    Nuair nach bhfuair sí freagra thuig sí go raibh náire ar an
    bpeacach roimpi. Chuaigh sí thart ar chúl an tí, grásta Dé á
    spreagadh, a deir sí. Bhí a fhios aici cá mbeadh eochair an
    chúldorais. Bhíodh sí mór le Nellie gur éirigh eatarthu i ngeall
    ar John Pinkerton. Isteach lei sa chistin. Bhí Nellie ar an urlar
    roimpi, marbh más fior.’

    ‘Charlotte Lehane found the body, Father.’
    ‘So that’s it, Joseph?’
    ‘She couldn’t – she says – allow her neighbor to break the sixth commandment in front of the world without giving her advice for her well-being. No sooner had X gone than Charlotte crossed the road. She knocked on the door – her fingerprint is on the knocker. When she did not receive an answer, she understood that the sinner before her was ashamed. She walked around the back of the house, inspired by God’s grace, she says. She knew where the back door key would be. She was friendly with Nellie until they quarreled on account of John Pinkerton. Into the kitchen. Nellie was on the floor
    before her, dead as it were.’

    ligint
    comharsa neighbor f
    séú sixth m
    aithne acquaintance, commandment f
    comhairle Advice, counsel; direction, influence f
    leas Good, well-being, benefit, interest m gs leasa
    túisce
    trasnaigh Cross; traverse, intersect; Contradict; interrupt, heckle; interfere
    náire shame f
    peacach sinner m
    grásta grace m
    spreag Urge, incite; arouse, inspire; prompt, encourage
    i ngeall in pledge
  • Dála tithe eile ar an mbóthar, bhí halla cúng dorcha ó
    phríomhdhoras siar go cistin, seastán le scáthán agus áit
    chrochta cótaí air laistigh den doras, staighre ag éirí aníos le
    hais an fhalla ar clé, dhá dhoras ar dheis – an seomra suí chun
    tosaigh, seomra bídh ar chill.

    Like other houses on the road, there was a narrow dark hall
    from the front door back to the kitchen, a stand with a
    mirror and a place to hang coats inside the door, upward stairs
    beside the wall on the left, two doors on the right – living room
    in front, dining room in back[????].

    cúng narrow, narrow part m, a
    seastán stand m
    crochta Hung, hanged; hanging
    laistigh On the inside, within, indoors
    le hais beside, compared with
    falla = balla wall m
    cill churchyard, cell f
  • Bhí na seomraí fuar, néata, marbh.’ ‘Bhfuil cat no madra sa teach?’ arsa an tAthair Pádraig agus
    é ag féachaint ar chathaoir sa seomra tosaigh.
    ‘Níl.’

    Chuadar siar go cistin. Rianaigh line cailce ar na leacóga buí
    cár aimsíodh an corpán.

    The rooms were cold, neat, dead.
    ‘Is there a cat or dog in the house?’ said Father Patrick looking
    at a chair in the front room.
    ‘No.’
    They went back to the kitchen. A chalk line was traced on the yellow
    tiles where the body was found

    Rianaigh mark out, trace m
    cailc chalk f
    leacóga Small flat stone, small flagstone f
    cár Mouth (showing teeth); grin, grimace; Teeth; set of teeth; where; what m
  • Deir Chambers, an dlí-eolaí leighis, gur chnag duine éigin le
    priocaire an tsoirn í ar chill a cinn agus í suite chun boird. Thit
    sí ar an urlár. Shil sí méid áirithe fola ach choinnigh a folt
    gruaige an meall istigh. Ní raibh teas na beatha tráite go
    hiomlán nuair a tháinig Chambers ar an láthair ag leath i
    ndiaidh a haon déag. Maraíodh ar an toirt í, deir sé. Ní dóigh
    leis gur deineadh an feall mórán le cois uair an chloig sular
    scrúdaigh sé í – leath i ndiaidh a naoi ar a luaithe.’

    ‘Chambers, the medical lawyer, says that someone knocked
    the stove poker on her forehead and when she was sitting at the table.
    She fell on the floor. She shed a certain amount of blood but her hair
    kept the mass [of it] inside. The warmth of life was not fully ebbed
    when Chambers arrived on the site at half past eleven. She was killed
    instantly. He does not think that the treacherous deed was done much
    more than an hour before he examined her – half past nine at the
    earliest.

    priocaire poker m
    sorn furnace, stove m
    ar chill back [?]
    sil Drip, drop, trickle; hang down; fall
    folt Hair (of head); (pl.) locks, tresses m
    meall ball, globe; lump, mass
    tráigh ebb; abate, subside
    láthair Place, spot; site, location f
    toirt mass, volume; form, shape; body f
    ar an toirt on the spot, immediately
    feall Deceit, treachery; let-down, failure f
  • ‘B’fhéidir nach raibh rún ag an té a chnag í, í a mharú?”Buille fuarchúiseach tomhaiste, a buaileadh uirthi.’
    ‘Fuair sibh an priocaire anseo taobh lei?’

    ‘Nuair a d’aimsigh Charlotte Lehane an corpán, chuaigh sí ar
    a glúine ina aice chun gníomh croíbhrú a rá ina cluais. Cuid den
    oiliúint Chaitiliceach é sin?’

    Perhaps the one who hit her had no intention of killing her?
    ‘A cold measured blow hit her’
    ‘Did you find the poker here next to her? ‘
    ‘When Charlotte Lehane found the body, she went on her knees
    beside her to say an act of contrition in her ear. Is that
    part of Catholic upbringing?’

    rún mystery, secret; intention, purpose m
    fuarchúiseach Cool, imperturbable; Chilly, frigid
    tomhais Measure; weigh, gauge, estimate
    gníomh (Act of) doing, performing; working, exercising m
    croíbhrú contrition m
    oiliúint Nutrition, nourishment;
    Nurture, upbringing,
    fostering care; Training, coaching
    f
  • ‘Dhéanfainn féin an chuisle a bhrath i dtosach, ach lean ort.”Ní túisce an phaidir ráite aici ná gur tháinig sceimhle uirthi.
    Shamhlaigh sí an dúnmharfóir a bheith sa timpeall i gcónaí. Rug
    sí ar an bpriocaire. Bhí sí mearaithe, a deir sí. Rith sí síos an
    lána, fuil ar a sciorta agus an uirlis á bagairt aici, gur shroich sí
    Bóthar Rath Maonais. Thit sí i bhfanntais ag an gcoirnéal agus í
    ag fógairt ar dhaoiné fios a chur ar shagart.’
    ‘Nior théip an tuathal ar Charlotte bhocht riamh.’

    ‘Tá an t-ádh léi go bhfaca tusa X ar maidin. Níl aon chur
    amach ag éinne eile air.’

    ‘I myself would check the pulse first, but continue.’
    ‘No sooner had she said the prayer than terror came over her.
    She imagined the murderer to be still around. She took the poker.
    She was confused, she said. She ran down the lane, blood on her skirt
    brandishing the tool, until she reached Rathmines Road. She fell
    in a faint at the corner calling for a person to inform a priest.’

    ‘Poor Charlotte never failed to blunder.’
    ‘She’s lucky that you saw X this morning. Nothing was reported
    by anyone else.’

    cuisle vein; pulse f
    brath Perception, feeling; Spying,
    betrayal; Expectation, intention
    m
    túisce Sooner, rather; first
    sceimhle raid, foray; terror m
    mearaigh Derange, distract; bewilder, confuse
    sciorta skirt m
    uirlis Tool, implement f
    bagairt threat f
    fanntais Faint, swoon; fainting-fit f

  • D’fhéach an tAthair Pádraig thart ar an gcistin.

    ‘Nár fhág sé rian ina dhiaidh?’

    ‘Tá méarlorg, nach eol dúinn cé rinne é – b’fhéidir gurbh e X
    é’ – ar ghloine. Bhí dhá ghloine ar an mbord agus seiris iontu,
    méarlorg Nellie ar cheann acu agus ar an mbuidéal, lorg X ar an
    gceann eile. Ní le Pinkerton é. Tá méarlorg X ar an bpriocaire
    freisin cé go bhfuil sé smeartha go maith ag Charlotte.’

    Lig an Duinníneach osna bheag faoisimh agus an rópa cnáibe
    á bhaint aige de mhuinéal ramhar Charlotte.

    ‘ ‘Bhfuil aon tuairim ag John Pinkerton cérbh e X?’
    ‘Níl.’
    ‘Cá bhfuil John faoi lathair?’

    Father Patrick looked around the kitchen.
    ‘Didn’t he leave a trace behind?’
    ‘There is a fingerprint, we do not know who made it – perhaps
    it was X – on a glass. There were two glasses on the table
    with sherry in them, Nellie’s fingerprint on one and on the
    bottle, X ‘s on the other. It does not belong to Pinkerton.
    The poker has a fingerprint of X although it is well smeared
    by Charlotte.’
    Dineen let out a sigh of relief and removed the hemp rope from
    Charlotte’s fat neck,
    ‘Does John Pinkerton have any idea who X is?’
    ‘No.’
    ‘Where is John at present?’

    rian course, path; Mark, trace, track m
    eol = eolas knowledge
    seiris sherry f
    smear Smear, daub; smudge, smirch; grease
    osna sigh f
    faoiseamh relief m gs faoisimh
    cnáib hemp f gs cnáibe
  • ‘Fillte ar an lóistin a bíodh aige, le Mary Doyle, roimh
    phósadh do; é faoi chúram dochtúra. Croí lag aige agus
    baineadh turraing as. Bhí sé sa bheistrí le Fr. Merrigan i ndiaidh
    Aifrinn nuair a tharla an hurla harla[??] ar chúinne Lána na Smear
    agus gur rith duine éigin isteach ag lorg sagairt. Amach leis an
    mbeirt acu. Bhí Charlotte rompu, sínte, fuilteach agus an
    priocaire ó 22 taobh léi. Thit Pinkerton i bhfanntais. Lena
    cheart a thabhairt dó, tháinig sé chuige féin go tapaidh[?] agus
    shiúil sé linn go dtí an teach mar ar aimsíomar an corpán …
    Ghlacamar leis i dtosach gur éirigh idir na mná. Is de réir a
    chéile a thángamar [tháinig muid] ar an eolas faoi X.’

    Returned to his former lodgings, with Mary Doyle, before he married;
    he is under the care of a doctor. He had a weak heart and received a shock.
    He was in the vestry with Fr. Merrigan after Mass. He was in the vestry
    with Fr. Merrigan when the hubbud[?] happened on the corner of Blackberry Lane and
    someone ran in looking for a priest. Out with both of them. Charlotte
    was before them, sprawling, bloody, with the poker from 22 beside her.
    Pinkerton fell in a faint. To give him his due, he came to quickly and
    he walked with us to the house where we found the body … We
    assumed at first that the women quarreled. We gradually came to know about X.

    cúram Care, responsibility m
    lag weak
    turraing rush, dash; attack, onslaught;
    Thrust, push;
    prop; Lurch, stumble; fall
    Calamity, grief; shock
    f
    beistrí vestry m
    urla Lock of hair, forelock; Butt, end (of shaft);
    haft, handle; eaves [of house]
    m
    arla
    cúinne corner; angle, nook m
    sín Make taut, straighten
    fanntais Faint, swoon; fainting-fit f
    tapa Quick, ready, active
    glac take, accept; assumes
    de réir a chéile gradually
  • Ní fhaca mé ach a dhroim,’ arsa an Duinníneach. Bhí an
    cóta a bhí air, sontasach. Thugas ribí geala faoi ndeara ar
    chathaoir in aice leis an doras sa seomra suí … B’fhéidir gurbh
    fhiú féachaint an snáithín de shaghas éigin atá iontu.’

    ‘Déanfar san.’

    ‘Ar goideadh aon ní?’

    ‘Nior aimsíomar aon airgead sa teach. Bheifeá ag súil go
    mbeadh airgead éigin i mbosca an aráin nó lena cuid stocaí, nó
    in áit éigin.’

    ‘Í only saw his back,’ said Dineen. ‘The coat he wore was remarkable.
    I noticed bright hairs on a chair near the door in the living room …
    It may be worthwhile to look at [some] sort of fiber in them’
    ‘That will be done.’
    ‘Was anything stolen?’

    ‘We did not find any money in the house. You would expect there would be
    some money in the bread box or his socks, or somewhere.’

    suntas Notice, attention m
    ribe (Single) hair m pl ribí
  • ‘Cén chaoi a raibh sí gléasta?”Fallaing sheomra os cionn éadai oíche. Ba nós léi an obair tí
    a dhéanamh ar maidin roimh ghléasadh, deir Pinkerton.’
    ‘Seomra leapa an duine acu,’ arsa an Sáirsint agus iad ag dul
    in airde staighre.

    Bhí seomra Pinkerton chomh néata, lom le cillín manaigh.
    ‘Thógamar linn a chuid éadai chun mionscrúdú a dhéanamh
    orthu.’

    ‘How was she dressed?’
    ‘Dressing gown over night clothes. She usually did the housework
    in the morning before dressing, Pinkerton says.’
    ‘The bedroom of one of them,’ said the Sergeant as they went upstairs.
    Pinkerton’s room was as neat and bare as a monk’s cell.
    ‘We took his clothes with us for a detailed examination of them.’

    gléasta Glazed, polished, glossy, shining; Equipped; (well-) dressed
    Fallaing sheomra dressing-gown
    gléasadh Adjustment, equipment, preparation; Get-up, attire m
    cillín cell m
    manach monk m gs manaigh
    mionscrúdú Minute examination, close scrutiny m
  • D’fhéach an Duinníneach thart ar sheomra Nellie Pinkerton.
    Bhí bláthanna móra dearga ar an bpáipéar falla, ar na cuirtiní, ar
    an gcuilt leapa. Ar an matal, bhí an t-aon ghrianghraf a bhí
    feicthe aige sa teach go dtí sin. Portráid di féin, ina brídeach,
    glactha i stiúdio faoin gcathair. ‘All my love, John’ ar a chúl.
    D’fhéachadar ar an bportráid.

    ‘Ní raibh sí sciamhach,’ arsa an Duinníneach.

    ‘Bhí sí cuid mhaith níos sine ná Pinkerton. Nuair a phósadar,
    rinneadar araon uachtanna agus thógadar amach polasaithe
    árachais i bhfábhar a chéile. Tá an t-ádh le Pinkerton gur eol
    duinn go raibh X ar an láthair.’

    Dineen looked around Nellie Pinkerton’s room. There were big red flowers
    on the wallpaper, on the curtains, on the bed quilt. On the mantelpiece was
    the only photo he had seen in the house until then. Portrait of herself as a bride,
    taken in a studio in the city. ‘All my love, John’ on its back. They looked at
    the portrait.
    ‘Wasn’t she beautiful?’ said Dineen.
    ‘She was much older than Pinkerton. When they got married, they both made wills
    and took out insurance policies in favor of each other. Pinkerton is lucky that
    we know that X was at the scene.’

    matal Mantelpiece m
    sciamhach beautiful
    araon both
    uacht will, testament f pl uachtanna
    polasaí policy m pl polasithe
    láthair Place, spot; site, location f
  • ‘Caithfear X a chur san áireamh, ceart go leor.”Is trua nach féidir leat cur síos níos fearr a dhéanamh air.”Ón spéis a bhí ag Charlotte ann, shamhlóinn go mbeadh a
    fhios aici cé mhéid faithní atá ar a phus.’

    ‘Nil cruinneas súl aici. Fear téagartha, hata dorcha agus cóta
    geal air. Sin uile.’

    D’fhágadar uimhir a fiche dó.

    ‘An dtiocfaidh tú liom tigh Mhary Doyle, thuas in aice leis
    an leabharlann, féachaint an bhfuil John Pinkerton tagtha
    chuige féin, arsa Balfe.

    ‘X must be taken into account, OK’

    ‘It’s a pity you can’t describe him better.’

    ‘From Charlotte’s interest in him, I would imagine she would
    know how many warts are on his mouth.’
    ‘Her eyesight is not accurate. Stout man, dark hat and a white coat. That’s all,’
    They left number twenty two.

    ‘Will you come with ‘me Mary Doyle’s house, up next to the library,
    see if John Pinkerton has come to himself?’ said Balfe.

    áireamh Count(ing), enumeration; census; arithmetic; number m
    faithne wart m pl faithní
    pus (Protruding) mouth; sulky expression, pout; snout m
    cruinneas Exactness, accuracy m
    téagartha Substantial, stout, bulky
    geal bright, white
  • ‘Téimis ann. Cén insint atá ag John ar ar dhein sé ar maidin?’
    ‘Déan tusa é a cheistiú. Uaireanta bíonn rudaí le foghlaim ón
    athinsint.’

    ‘Nior mhaith liom é. Bheadh eagla orm nach ndéanfadh sé
    idirdhealú idir Pádraig bleachtaire agus Pádraig sagart.’

    ‘Let’s go there. What is John telling us about what he did this morning? ‘
    ‘Question him yourself. Sometimes there are things to learn from retelling.’
    ‘I would be afraid that he would not distinguish between detective Patrick
    and priest Patrick.’

    athinsint retelling; paraphrase f
    idirdhealú Differentiation, discrimination, distinction m
  • ‘Bíodh agat,’ arsa an Sáirsint agus é ábhairín crosta. ‘De réir a
    thuairisce, d’éirigh John Pinkerton ag ceathrú i ndiaidh a sé
    agus chuaigh sé síos chun an eaglais a oscailt d’Aifreann a
    seacht. D’fhill sé ar an teach thart ar fiche i ndiaidh a hocht. Bhí
    tae, canta aráin agus ubh beirithe ag Nellie agus aige féin sa
    chistin ag a leath i ndiaidh a naoi. D’fhág sé í agus í i mbun na
    ngréithre. Bhí sí gléasta ina fallaing sheomra, mar a bhí sí ar
    ball, nuair a fuarthas marbh í. D’fhág sé an teach ag fiche chun a
    deich nó mar sin. Chonaic tú féin ag imeacht é. Ghlaoigh Charlotte air
    agus chuir sí moill air.’

    ‘Have it [your way],’ said the Sargeant somewhat annoyed. ‘According
    to his account, John Pinkerton rose at a quarter past six and went
    down to open the church for Mass at seven. He returned to the house
    about twenty past eight. Nellie and he had tea, a chunk of bread and
    a boiled egg in the kitchen at half past nine. He left her with the
    dishes. She was dressed in her dressing gown, as she was later,
    when she was found dead. He left the house at twenty to ten or so.
    You saw him leave yourself. Charlotte called him and delayed him. ‘

    ábhairín little matter; somewhat
    crosta Fractious; troublesome, difficult
    tuairisc information, tidings; account of whereabouts
    canta chunk m
    canta Nice; neat, pretty
    gréithe Valuables, Ornaments, trinkets; Presents;
    Ware; crockery, delf
    Fallaing sheomra dressing-gown
    ar ball a while ago
    moill Delay; stop, hindrance f
  • ‘D’iarr sí air stuif don aonach saothair a iompar chuig halla
    an pharóiste di.’

    ‘Bhuail sé clog an Aifrinn ag deich chun a deich. Ansin
    dheasaigh sé na bláthanna agus na cártaí éAifrinn ar an gcónra
    agus d’fháiltigh se roimh mhuintir an mhairbh. Chuaigh sé
    isteach sa bheistrí chun cuidiú leis an Athair Merrigan éide an
    Aifrinn a chur air féin, ach bhí seisean feistithe cheana féin,
    Thug Pinkerton beart Charlotte sall chuig an halla. D’fhill sé ar
    an eaglais, ábhairín mall don Aifreann. Ina dhiaidh, chuaigh sé
    isteach sa bheistrí chun an éide a fhilleadh. Bhí sé ansin lé
    Fr. Merrigan nuair a tháinig tuairisc go raibh Charlotte Lehane
    ar an mbóthar amuigh agus í i ndroch-chaoi.’

    ‘Tá John ag teacht chuige féin,’ arsa Mary Doyle agus í ag
    fáiltiú isteach rompu. ‘D’ól se babhla anraithe ar ball beag agus
    ligfidh mé do éiri nuair a bheidh an tine ar lasadh i gceart.’

    ‘She asked him to carry stuff for the job fair to the parish hall for her.’
    ‘He rang the Mass bell at ten to ten. He then arranged the flowers and mass cards
    on the coffin and he welcomed the family of the dead. He went into the vestry to
    help Father Merrigan put on the Mass vestments, but he was already vested,
    Pinkerton brought Charlotte’s bundle across to the parish hall.
    He returned to the church, a little late for Mass. Afterwards, he went
    into the vestry to fold the vestments. He was then with Fr. Merrigan when
    a report came that Charlotte Lehane was on the road outside and in a
    bad way’
    ‘John is coming to himself,’ said Mary Doyle as she welcomed them. ‘He drank
    a bowl of soup a while ago and I will let you go up when the fire is properly lit.’

    saothar Work, labour; toil, exertion; stress, effort m
    deasaigh Dress, attire, prepare; Settle in position,
    adjust; Direct, point
    cónra coffin f
    fáiltigh Be glad, rejoice; Welcome
    cuidiú Help, assistance m
    éide Clothes, clothing; garment(s); Distinctive dress;
    vestment(s), livery, uniform
    f
    feistigh Arrange, adjust, trim;
    Fasten, secure; moor
    cheana Already; Beforehand; …
    beart bundle m
    sall To the far side, over, across
    babhla bowl m
    anraith soup, broth m
    ar ball a while ago
  • Beainín bheag leicthe chaite a bhí inti ach bhí luisne ina
    leicne agus gile ina súile.

    ‘Nior thug Nellie Pinkerton aire cheart dó in aon chor. Bean
    leithleasach shaoistiúil ab ea í. Cé gur trua liom ar tharla di,
    nílim chun ligint orm féin go bhfuilim croíbhriste ina diaidh. Ní
    raibh lá suaimhnis ag John bocht ón uair ar phós sé í.’

    ‘Is feosachán ceart é John Pinkerton, ach tá mealladh na
    mban ann, ar chuma éigin,’ arsa an Sáirsint nuair a d’imigh Mrs.
    Doyle lena rá leis an othar go mbeadh cuairteoirí chuige.

    Bhí Pinkerton suite aniar sa leaba agus seál thart air.

    She was a small and delicated little woman, but her cheeks glowed and her
    eyes were bright.
    ‘Nellie Pinkerton did not take proper care of him at all. She was
    a selfish bossy woman. Although it’s a pity what happened to her,
    I am not pretending to be heartbroken myself afterwards. Poor John
    has not had a day of rest since he married her. ‘
    ‘John Pinkerton is truly a wizened man, but there is the attraction
    of women, somehow,’ said the Sergeant when Mrs. Doyle left to tell
    the patient he would have visitors.
    Pinkerton was sitting back in bed with a shawl around him.

    Beainín little woman
    léicthe = leice Sickly, delicate
    luisne Blush, glow
    leicne = leaca cheek
    gile Whiteness, brightness f
    aire Care, attention f
    Thug sí aire cheart do páistí she took proper care of the children
    in aon chor at all
    lig let, allow, permit
    lig ar Allow to rest, to fall on, …, let on, pretend
    suaimhneas Peace, tranquillity; quietness, rest m
    feosachán Shrivelled, wizened, person m
    mealladh Beguilement, allurement, enticement; Deception; disappointment m
    othar invalid, patient m
    seál shawl m

  • ‘Tromluí atá orm,’ ar seisean. ‘Dúiseoidh mé ar ball beag. Ní
    chreidim nach beo do Nellie.’

    ‘Ar dhein tú do mhachnamh ar an gceist sin a chuireas ort ar
    ball beag?’

    ‘Cérbh é an cuairteoir? Tá m’intinn a chíoradh agam gan
    staonadh. Ach gur shuigh Nellie chun boird leis, déarfainn gur
    bhris gadaí isteach sa teach. Murarbh é leasdeartháir Nellie a
    bhí ann? . . .’

    ‘Nior luaigh tú cheana é.’

    ‘I am having a nightmare,’ he said. ‘I will wake up soon. I
    cannot believe that Nellie is not alive.’
    ‘Have you considered that question I asked you a little while ago? ‘
    ‘Who was the visitor? I have been examining my mind without a stop.
    But that Nellie sat down to table with him, I would say a thief
    broke into the house. Was it not Nellie’s stepbrother?’
    ‘You did not mention him before.’

    Tromluí nightmare m
    machnamh Wonder; Reflection, contemplation m
    cíoradh Combing; discussion, examination; Hair-pulling; quarrelling m
    staonadh abstention; cessation, stop; restraint, check m
    leasdeartháir stepbrother m
    luaigh mention, cite
    cheana Already; Beforehand; …
  • ‘Anois beag a chuimhníos air. Nil aon aithne agam air. Ní
    heol dom é a bheith in Éirinn. Luaigh Nellie uair amháin liom
    é, sular phósamar. Leasdeartháir san Astráil. Ní labhrítí faoi.
    Mac raithní a hathar. Shíl sí é a bheith caillte. Agus í óg,
    thagadh sé chuig an teach – an teach céanna, 22, teach a
    muintire – é ólta agus ag éileamh airgid. Bhíodh eagla uirthi
    roimhe.’

    ‘I have little memory of him now. I do not know him. I did
    not know he was in Ireland. Nellie once mentioned him to me,
    before we got married. Stepbrother in Australia. We did not talk [past hab]
    about about him. Her father’s fern [illegitimate?] son. She thought he was dead.
    When she was young, he used to come to the house – the same house, 22,
    her family house – he was drunk and demanding money. She was afraid of him.

    raithneach fern, bracken f gs raithní
    éileamh claim, demamd m
  • ‘Nach ndéarfadh sí leat é, dá mbeadh sé fillte?”B’fhéidir nár mhaith léi é a rá liom, ar eagla go n-ionsóinn é.
    Dá mbeadh sé ag cur isteach ar Nellie, ní mé an fear a ghlacfadh
    lena leithéid!’

    Chuir sé racht casachtaí de agus shéid sé a shrón go dásachtach.

    ‘Wouldn’t she tell you, if he returned?’
    ‘Perhaps she didn’t want to tell me, for fear I would attack him.
    If he would be bothering Nellie, I’m not the man who would accept that!’
    He had a fit of coughing and he blew his nose furiously.

    ionsaigh advance upon, attack m
    cuir isteach Put in, Place in
    cuir isteach ar dhuine to interfere with, to inconvenience s.o.; to interrupt s.o.
    racht casachtaí paroxysm of coughing
    séid blow v
    dásachtach Daring, audacious; Mad, furious
  • ‘An mbeidh sibh in ann a fháil amach ar fhill an
    leasdeartháir?’ ar seisean.

    ‘Cinnte,’ arsa an Sáirsint, ‘ach b’fhearr nach bhfillfeá ar 22 go
    dtí go mbeidh a fhios againn an bhfuil sé sa timpeall no nach
    bhfuil.’

    ‘Ní fhillfidh mé riamh ar 22.’ ar seisean agus creathán ina Sure,

    ‘Will you be able to find out if the stepbrother returned?’ he said.
    ‘Sure,’ said the Sergeant, ‘but you better not go back to 22
    until we know whether he is around or not.
    ‘I will never return to 22.’ he said with a tremble in his voice.
    ‘I could not.’ [cond.]
    ‘Courage!’ said the sergeant.

    creathán Tremble, quiver m

  • ‘Tá tae a réiteach agam do John,’ arsa Mrs. Doyle agus iad ag
    imeacht. ‘An ólfaidh sibh cupán?’

    Chuaigh sé i gcoinne phrionsabail an Duinninigh diúltú don
    chupán, ach scuab an Sáirsint chun siúil é agus deifir air filleadh
    ar an Stáisiún agus tús a chur le fiosruithe faoin leasdeartháir
    Astrálach.

    ‘I have tea prepared for John,’ said Mrs. Doyle as they departed.
    ‘Will you drink a cup? ‘
    It went against the Dineen’s principles to refuse the cup,
    but the Sergeant swept him away and hurried back to the Station
    and began to inquire about the Australian stepbrother.

    prionsabal principle m
    coinne Tryst, appointment; expectation (of meeting)
    i gcoinne against
    diúltú Denial, refusal m
    scuab sweep
    deifir hurry f
    fiosrú inquiry m pl fiosrúithe

  • Women’s Christmas

    Oíche Cinn an Dá Lá Dhéag (Twelfth Night )

    Oidhche Cinn an Dá Lá Dhéag

    An t-Oileán Draoidheachta

    Bhí dhá fhadhb anseo:

    1. Léamh na peannaireachta. Ní raibh roinnt litreacha éasca le léamh.
    2. Athrú don litriú nua-litriú “(Changing to the new spelling)”

    Bhí an chéad fhadhb níos deacra. Tá go leor de na focail a bhfuil an seanlitriú
    orthu sa bhfoclóir mór (Ó Dónaill) le ceangail acu leis na litriú nua-aimseartha.

    Gach aon seachtmhadh blian Oidhche Cinn A Dhá Lá Déag bíonn
    oileán draoidheachta le feiceál amach ins an bhfarraige mór in aice le
    Inis Mór in Árainn.

    Anuraidh (5-1-’38) chonnaic mé féin an t-oileán. Bíos féin i gach duine
    againn sa teach thíos ar an ngardha Árd, garraidhe é seo atá an-árd is
    bíonn amharc breágh le feiceál uaidh ins gach áit thar timcheall air agus
    dhá bhrígh sin bhí amharc breágh le feiceál againn ar an oileán.

    Mé féin an chéad dhuine a chonnaic an Oileán. Bhreathnuigh
    mé ar an bfharaige is shíleas gur tré lasadh abhí sí, bhí an oiread sin
    soillse le feiceál amach ar an bfharaige.

    B’iongantach an t-amharc é bhí sé mar bheadh na milliún coinnle
    lasta agus {bhí sund/tas maith le tabhairt dhó mar ní raibh sé acht spota
    mór} amháin de’n fhoraige. Ní raibh duine ar anCaithfidh gach duine a bheith vacsaínithe


    Gach aon seachtú bliain Oíche Cinn[?] A Dhá Lá Déag bionn
    oileán draíochta le feiceáil amach san fharraige mhór in aice le
    hInis Mór ar Oileáin Árainn.

    Anuraidh (5-1-’38) chonnaic mé féin an t-oileán. Bíos féin i gach duine
    againn sa teach thíos ar an ngairdín ard, gairdín é seo atá an-árd is
    bíonn amharc breá le feiceál uaidh sa gach áit thar timpeall air agus
    dhá bhrí sin bhí amharc breá le feiceál againn ar an oileán.

    Mé féin an chéad duine a chonaic an tOileán. Bhreathnaigh
    mé ar an bhfarraige is shíleas gur trí lasadh a bhí sí, bhí an oiread sin
    soilse le feiceál amach ar an bhfaraige.

    B’iontach an t-amharc é bhí sé mar bheadh na milliún coinnle
    lasta agus bhí sundas maith le tabhairt dhó mar ní raibh sé acht spota
    mór amháin den fharraige. Ní raibh duine ar an mbaile nach ndeachaigh
    ag breathnú ar na soilse an oíche sin.

    Gach aon seachtú bliain Oíche Chinn An Dá Lá Dhéag bíonn
    oileán draíochta le feiceáil amach ins an bhfarraige mhór in aice le
    Inis Mór in Árainn.

    Anuraidh (ar an 5ú Eanáir 1938) chonaic mé féin an t-oileán. Bhí mé féin is gach duine
    againn sa teach thíos ag an nGarraí Ard, garraí é seo atá an-ard is
    bíonn amharc breá le feiceáil uaidh ins gach áit thart timpeall air agus
    dhá bhrí sin, bhí amharc breá le feiceáil againn ar an oileán.

    Mé fhéin an chéad duine a chonaic an t-oileán. Bhreathnaigh
    mé ar an bhfarraige is shíleas gur trí lasadh a bhí sí, bhí an oiread sin
    soilse le feiceáil amach ar an bhfarraige.

    B’iontach an t-amharc é, bhí sé mar a bheadh na milliúin coinnle
    lasta amach ar an bhfarraige agus bhí suntas maith le tabhairt dó mar
    ní raibh sé ach i spota amháin den fharraige. Ní raibh duine ar an mbaile nach ndeachaigh
    síos ag breathnú ar na soilse an oíche sin.

    suntas notice, attention m

    Notaí Faoi Scéal

    Tá uathachas trom ar mo dhara mac Thomas My second son has severe autism
    Tá sé tríocha dó bliain d’aois anois He is now thirty two years old
    Tá sé ina chónaí i dteach grúpa faoi chúram ceithre huaire is fiche gach lá He lives in a group home with care twenty four hours every day
    Tá sé beagnach gan focail He is almost without words
    Ní féidir leis labhairt i ndáiríre
    Ní féidir leis glútan ná cáiséin a ithe ach oiread
    D’fheicimis é gach Domhnach roimh Covid
    Théimis go dtí an bialann Highland Grill i St. Paul
    Tuigeann siad cad nach féidir leis a ithe
    Bíonn bia suimiúil acu freisin. They also have interesting food
    Ní raibh muid in ann é seo a dhéanamh ar feadh míonna fada tar éis Covid We could not do this for many months after Covid came
    Níorbh fhéidir sin a dhéanamh go ceann i bhfad tar éis Covid That was not possible for a long time after Covid
    D’athraigh na vacsaíní é seo ar deireadh The vaccines finally changed this
    Chonaic muid é Dé Domhnaigh seo caite agus thugamar go dtí an bialann céanna é. We saw him last Sunday and took him to the same restaurant
    Ní raibh slua ar bith sa bhialann There was no crowd in the restaurant
    Bhí daoine ag caitheamh maisc nuair nach raibh siad ag ithe People were wearing masks when not eating
    Mhothaigh sé sábháilte It felt safe
    Caithfidh gach duine a bheith vacsaínithe
    Bhí Tom an-sásta Tom was very happy
    Tráthnóna maith a bhí ann It was a good evening
    Déanfaimid é seo arís beagnach gach Domhnach we will do this again almost every Sunday
    Ní féidir linn nuair a bhíonn muid as baile, ar ndóigh

Leave a Reply

Please log in using one of these methods to post your comment:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.