Irish Class, November 6, 2017

Rang Gaeilge, 6ú lá Mí na Samhna 2017

<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

Seanfhocal

choíche	forever
nach … ach	only
cochán	straw
cáil	reputation
bídeach	tiny
socar	calm, peace; benefit, profit, advantage
moch	early
mall	late, slow
ionat	in you
fusa	easy
sín	stretch	v
síneadh	stretching	vn of sín
Is tú nach mbíonn choíche ach i gcochán ach cáil bheag bhídeach de do shocar Moch nó mall a thagaim gurb ionat is fusa dom mo chosa a shíneadh	you’re a dump, straw strewn about, but you’re my cozy dump.	“There’s no place like home”

<!–

---

Creid é nó ná creid …

í

1. Creid é nó ná creid: Fuair Will litir ó Donald Trump Dé Sathairn.
2. Creid é nó ná creid: Bhris mé glas le nítrigine leachtach ag an Ollscoil Stanford.
3. Creid é nó ná creid: Nuair a bhí mé óg ba fhéidir leabhar a cheannach le tríocha cúig pinginí
4. Creid é nó ná creid: Bhí mo dheirfiúr blianta o shin ina gcónaí in árasán in aice le Barack is Michelle Obama. (Ba chomharsana maith iad)
5. Creid é nó ná creid: Sil duine éigin go léim leabair bunoscionn

–>

Audio Prep

Eimear Ní Chonaola
Tá sé ráite ag an Taoiseach, Leo Varadkar, go mb’fhiú breathnú ar reachtaíocht le
pionós a ghearradh ar dhaoine nach bhfuil sásta aird a thabhairt ar fholáirimh
aimsire. Cháin Niamh Fitzpatrick – deirfiúr Dara Fitzpatrick ó chriú an héileacaptair
tarrthála 116 – daoine a chuaigh ag snámh inné agus dúirt sí gur cheart an dlí a
chur orthu.

fiú	worth	go mb’fhiú cond. “would be worth” (Conn.) gurbh fhiú (C.O.)
reachtaíocht	legislation	f
pionós a ghearradh ar dhaoine	impose a penalty upon people
nach bhfuil sásta aird a thabhairt ar fholáirimh aimsire.	who are not content to pay attention to weather alerts
116	céad sé déag
Cáin	condemn, criticize, fine	v
deirfiúr	sister
ó chriú an héileacaptair tarrthála 116	from the crew of rescue helicopter 116
daoine a chuaigh ag snámh inné	people who went swimming yesterday
she said it would be right to put the law on them

Irene Ní Nualláin
Leagadh crainnte
agus bhí salachar fágtha ar os cionn 40 bóthar i nGaillimh aréir, a
bhformhór acu seo in oirthear an chontae. Bhí suas le 50 aonad ó Chomhairle Contae na
Gaillimhe, chomh maith le cúig aonad déag ón gComhairle Cathrach amuigh óna sé a chlog
ar maidin le bóithre an chontae a ghlanadh. Salachar, feamainn agus crainnte is mó a bhí á
nglanadh acu.

Leagadh crainnte agus bhí salachar fágtha ar os cionn 40 bóthar i nGaillimh aréir	Trees were knocked down and debris was left on over 40 roads in Galway last night.
crainnte	trees	var.pl.
salachar	debris, dirt
daichead,	40
a bhformhór acu seo in oirthear an chontae.	the majority in the east of the county
caoga	590
hí suas le 50 aonad	there were upwards of 50 units
ó Chomhairle Contae na Gaillimhe	from the Galway County Council
ón gComhairle Cathrach	from the City Council
chomh maith le cúig aonad déag	as well as 15 units
amuigh óna sé a chlog ar maidin le bóithre an chontae a ghlanadh.	out from 6 o’clock in the morning in order to clear the roads of the County
Salachar, feamainn agus crainnte is mó a bhí á nglanadh acu.	Debris, seaweed, and trees are most of what they cleaned up

Údar imní atá ann do Chomhairle Cathrach na Gaillimhe go raibh daoine ag snámh sa
bhfarraige le linn na stoirme inné.

Údar	author
do Chomhairle Cathrach na Gaillimhe	to the Galway City Council
Údar imní atá ann do Chomhairle Cathrach na Gaillimhe	A source at The GCC was worried
go raibh daoine ag snámh sa bhfarraige le linn na stoirme inné.	that people were swimming in the sea during the storm yesterday

Ailish Bhreathnach, Comhairle Cathrach na Gaillimhe
Faraor, chuaigh roinnt daoine isteach san uisce cé gur fógraíodh orthu níos mó ná uair
amháin teacht amach as. Dar ndóigh, tá sé thar a bheith contúirteach agus cé nach féidir
linn mórán a dhéanamh faoi ag an tráth seo, tá muid ag breathnú ar fhéidearthachtaí,
b’fhéidir le cosc a chur ar rochtain le dul chuig na háiteanna sin as seo amach.

Faraor	Alas
chuaigh roinnt daoine isteach san uisce	some people went into the water
cé gur fógraíodh orthu	although they were warned	fógraíodh p. aut.
níos mó ná uair amháin teacht amach as	more than once to come out	thar a thar a bheith [intensifier]
Dar ndóigh	of course	= ar ndóigh
tá sé thar a bheith contúirteach	It is very dangerous
cé nach féidir linn mórán a dhéanamh faoi ag an tráth seo,	although it was not possible to do much about it at this time
ag breathnú ar fhéidearthachtaí	looking at possibilities
b’fhéidir le cosc a chur ar rochtain le dul chuig na háiteanna sin as seo amach.	Perhaps to prevent access going to those places from this [time] on

Irene Ní Nualláin
Ar an gCarraig Dhubh inniu, bhí roinnt daoine a bhí ag snámh sa bhfarraige inné, gan náire
faoi, [agus] daoine eile den tuairim go raibh sé iomlán mícheart go ndeachaigh daoine
isteach sa bhfarraige agus stádas dearg i bhfeidhm sa gcathair.

Ar an gCarraig Dhubh inniu	On Black Rock today
bhí roinnt daoine a bhí ag snámh sa bhfarraige inné	There were some people who were swimming in the sea yesterday
daoine eile den tuairim	others of the opinion
go raibh sé iomlán mícheart go ndeachaigh daoine isteach sa bhfarraige	that it was comletely wrong for people to have gone in the sea
stádas dearg i bhfeidhm sa gcathair	a red status was in effect in the city

‘Ní raibh sé ceart go ndeachaigh siad isteach san uisce. Chuir sé na emergency services i gcontúirt.’

Ní raibh sé ceart go ndeachaigh siad	It was not was not right for them to have gone
isteach san uisce.	into the water
Chuir sé na emergency services i gcontúirt.	It put the emergency services in danger

‘Bhí sé an-dainséarach ach faigheann siad sult as agus téann siad isteach gach aon lá.’

Bhí sé an-dainséarach	It was very dangerous
ach faigheann siad sult as agus téann siad isteach gach aon lá	but they enjoy it and go in every day

Deir na Gardaí i mBóthar na Trá nár bhris na daoine seo aon dlí agus nach bhfuil siad in ann
aon phionós a ghearradh orthu dá bharr.

i mBóthar na Trá	On the Coast road
nár bhris na daoine seo aon dlí	these people did not break any law
in ann	as a result
aon phionós	any penalty
a ghearradh orthu dá bharr	to impose [cut} on them for this point

Idir an dá linn, tá an dá údarás i nGaillimh ag scrúdú an damáiste a rinneadh sa gcontae,
go háirithe do bhallaí cosanta ar an gcósta, do chosáin agus do bhóithre. Beidh roinnt
seachtainí eile ann, a deir siad, sula mbeidh an costas iomlán ar eolas acu.

Idir an dá linn,	in the meantime
an dá údarás i nGaillimh	the two Galway authorities
an damáiste a rinneadh sa gcontae	the damage done in the county
go háirithe do bhallaí cosanta ar an gcósta	especially to the coast defense walls
do chosáin agus do bhóithre	the paths and the roads
Beidh roinnt seachtainí eile an	There will be be some other weeks
ar eolas	known
sula mbeidh an costas iomlán ar eolas acu.	before the whole cost is known

---

salachar	debris, dirt
ó Chomhairle Contae na Gaillimhe	from the Galway County Council
ón gComhairle Cathrach	from the City Council
do Chomhairle Cathrach na Gaillimhe	to the Galway City Council
Faraor	Alas
cé gur fógraíodh orthu	although they were warned	p. aut.
Dar ndóigh	of course	?
ag breathnú ar fhéidearthachtaí	looking at possibilities
Ar an gCarraig Dhubh	On Black Rock
daoine eile den tuairim	others of the opinion
isteach san uisce.	into the water
Bhí sé an-dainséarach	It was very dangerous
i mBóthar na Trá	On the Coast road
aon phionós	any penalty
Idir an dá linn,	in the meantime
an damáiste a rinneadh sa gcontae	the damage done in the county
ar eolas	known

---

Scéal

Tá fógraíocht gan náire
Beidh Aonach Fíochán agus snáithín
Is Fíodóir í Mia
díolfaidh sí scaifeanna atá dhearna sí sa bhaile sa seomra suite
Tá seol mór anseo
foirgneoireacht Northrup King i an taobh thoir thuaidh Minneapolis
díolfaidh sí snáithín agus snáth daite
Ba Dathadóir í
Bhí an iomarca oibre ann
caith sí a thóg potaí móra uisce te
obair duine óige

---

bunoscionn	upside down
Tá blas circfheola air.	It tastes like chicken.
beag bídeach	very tiny
mór millteach	very large	“monstrously large”

<!–

–>