Irish Class, March 17, 2014

Rang Gaeilge, 17ú lá Mí na Márta 2014

<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

[Missed class, but I had done part of the tranlation exercise]

Nuacht 24

Mo bhuíochas le Dinny le Ruairí, le hAlan agus hEnda – bualaí fir!

• I dtosach, mo mhórbhuíochas ó chroí leis an Aire Stáit Donncha Mac Fhionnlaoich.

  I dtosach	first
  Aire Stáit	Minister of State

• Tuigim go maith nach bhfuil sé faiseánta a bheith ag moladh Dinny na saolta seo
  ach shnámh mé in aghaidh shrutha feadh mo bheo agus mar a deir siad, ‘Ná bris nós!’

  Tuigim go maith nach bhfuil sé faiseánta a bheith ag moladh Dinny na saolta seo	I understand it is not fashionable to be praising Dinny these days
  shnámh mé in aghaidh shrutha feadh mo bheo	I swam against the stream throughout my life

• Ar aghaidh liom mar sin.

  Rith sé liom aréir nach dtig liom cuimhneamh ar aon Aire ná rialtas
  le mo linn a chuir oiread feirge ná oiread álltachta ar Ghaeil na tíre is a chuir Dinny agus
  a rialtas orainn le roinnt blianta anuas.

  Ar aghaidh liom mar sin		“forward with me like that”

  Rith sé liom aréir nach dtig liom cuimhneamh ar aon Aire ná rialtas	It occurred to me last night I can not remember any Minister or government
  fearg	anger	f feirge
  álltachta	wildness, amazement [?]

• Ar léirigh aon rialtas le cuimhne na gcat oiread deistíne is drochmheas don teanga, don Ghaeltacht,
  do lucht labhartha na teanga is a léirigh an dream seo?

  léirigh	reveal, illustrate, show
  deistín	distaste, disgust, loathing
  drochmheas	contempt	m3
  labhairt	speaking, speech	f gs labhartha
  dream	group [of people]	m3

• Agus deirim arís é. Go raibh míle maith agat a Dinny! Nár laga Dia sibh.

  Nár laga Dia sibh.	May God not weaken you.

• Chorraigh sibh as ár suan muid. Chuir sibh gus agus brí agus sprolladh i ngluaiseacht a bhí lag go maith.
  Thug sibh dúinn Lá Mór na Gaeilge i mBaile Átha Cliath, Slán le Seán i gConamara agus
  in imeacht cúpla seachtain cuirfimid Lá Dearg Bhéal Feirste leis an liosta.

  Corraigh	move, stir
  suan	sleep
  brí	strength, vigor, significance, meaning	f4
  spriolladh	spirit, spunk	m1
  gluaiseacht	movement, motion	f3
  lag	week
  imeacht	going, departure

• Tá an comhrialtas seo i ndiaidh gach gleas meastacháin feirge a bhí in úsáid ag na Gaeil go dtí seo a bhriseadh ina smidiríní.

  comhrialtas	coalition government
  gléas	arrangement, facilities, apparatus	m1
  meastachán	estimate	m1

• Lean ort a Dinny.

  Coinnigh lásta í!

  lasta	freight, cargo	m4

• D’éist mé le caint Dinny ag Coiste an Oireachtais an tseachtain seo. Agus baineadh stangadh díom.

  coiste	committee
  Oireachtais	legislature
  stangadh	strain, taken aback

• Dá mba i mBéarla a bhí an coiste seo bheadh ceannlínte fud na nuachtáin inniu
  faoin dóigh a bhí an tAire seachantach agus beagnach leithscéalach agus é ag iarraidh cuma éigin
  a chur ar teip i ndiaidh teipe an rialtais seo leis an Ghaeilge.

  ceannlínte	headlines
  faoin dóigh	about how
  bhí an tAire seachantach agus beagnach leithscéalach	The Minister was evasive and almost apologetic
  cuma	appearance
  teip

• Sea, tá an ceart ag Dinny faoi rud amháin. Deir sé gur theip ar gach rialtas a chuaigh roimhe i leith na Gaeilge agus
  nach airsean atá an milleán as sin.

  Tá an ceart aige.p>

  tá an ceart ag Dinny faoi rud amháin	Dinny is right about one thing
  leath	side, part, direction	ds leith
  Deir sé gur theip ar gach rialtas a chuaigh roimhe i leith na Gaeilge	He said all previous governments had failed in the direction of Irish

• Ach ar charn úd na dteipeanna tá cur-iarracht déanta ag an rialtas seo. Is seaimpíní iad. An bonn óir saothraithe acu.

  carn	cairn, heap, pile	m1
  Is seaimpíní iad	They are champions
  An bonn óir saothraithe acu	They have earned the gold medal

• Ach a Dinny, a Enda, a Pat is a Ruairí, go raibh míle maith agaibh.

  <!–

  –>

• Nó tá sibhse i ndiaidh an rud a dhéanamh nach ndearna aon rialtas ó dheas leis na cianta.

  ó dheas	from the south
  leis na cianta	in ages

• Tá sibh i ndiaidh na dallóga a bhaint de shúile phobal na Gaeilge! Agus tá an pobal sin, gach mac máthara againn,
  (agus gach íníon máthara) dearg le fearg, rua le dua agus dorcha mar aon le corcra le méid ár míshásaimh.

  dallóg	blind	f
  Tá sibh i ndiaidh na dallóga a bhaint de shúile phobal na Gaeilge	After you have removed the blinds of Irish from the public eyes
  dua	labor, toil, trouble
  corcra	purple
  méid	amount	mr
  míshásaim	dissatisfaction

• (mentions the new Commissioner, Rónán Ó Domhnaill)

  Ba mhian liom mo chomhairle a thairscint dó, agus cead aige ar ndóigh neamhaird iomlán a dhéanamh de.

  <!–

  –>
  

• Ach ar mo chomhairle, rith ar shiúil a Rónáin! Rith, ar chos in airde.

  <!–

  –>
  

• I ndomhan foirfe, dá mba í Mornacha Seaclaide Willy Wonka, a raibh cónaí orainn, b’fhéidir go mbeadh feidhm le Coimisinéir Teanga.

  <!–

  –>

• Nó i ndomhan foirfe bheadh polasaí dearfach ag rialtas na hÉireann i dtaca le hathbheochana theanga náisiúnta na hÉireann de.

  <!–

  –>

• Áirim go bhfuil sé trí bliana déag agus ceithre scór ó bunaíodh Saorstát Éireann. Sin beagnach céad bliain. San am sin uilig go léir is ar éigean go ndearna Rialtas na hÉireann faic – faic na ngrast fiúntach ar son na Gaeilge.

  <!–

  –>

• Cinnte le Dia tá na páirtithe polaitiúlta breá sásta polasaí iontach a bheith acu faoin Ghaeilge ach botún mór smaoineamh go bhfuil ceann ar bith de na pártithe dáiríre.

• Dáiríre a deir tú….an bhfuil tú as do mheabhair ar fad?

• Is é fíorpholasaí na bpáirtithe go mbeadh cúpla focal ag a lán daoine ar fud an stáit – ar fud an dá stát fiú – ach chan go mbeadh an dá theanga in úsáid!

• Chan sin, chan sin, cinnte le Dia, chan sin…….

• Droim láimhe glan ar gach a gheall siad cúpla mí roimhe nuair a chnag siad ar do dhoras agus chaith seal ag lascadh an rialtais reatha as a bheith ag loic ar an teanga!

• Sin an chúis gurb í mo chomhairle don Choimisinéir Teanga nua, ‘Rith ar shiúl a chara! Rith ar shiúil ar chosa in airde!’

<!–

–>