Duinnín i Ráth Maonais
Fairim … I watch, guard; notice, perceive; spy (with ar); I wake or hold a wake on; I keep a thing from (ar); Tá sé ag faire na taoide ar an dtráigh, he is endeavoring to keep the tide away from the strand, attempting to do the impossible (Con.); ag faire an chait ar an mbainne … sean-duine ‘na chodladh agus seana-bhean ag faire uirthe féin … d’fhaireas go bhfaca é …. [the cat watching for milk…an old person asleep and an old woman watching herself … I watched him see it.]
- Ní raibh an tAthair Pádraig O Duinnín rócheanúil ar Miss
Charlotte Lehane a raibh cónaí uirthi i Lána na Sceach, Ráth
Maonais. Mar sin féin, shuíodh sé ina parlús – seomra tosaigh
dorcha, troscánshactha – uair sa ráithe, nó mar sin, agus
thugadh sé deis di sceitheadh uirthi féin. Lig sí uirthi riamh
nach raibh ach gannchuid Gaelainne aici
‘Mummy, and Daddy didn’t speak Irish but the servant girl did…’Father Patrick Dineen was not too fond of Miss Charlotte Lehane
who lived in Thornbush Lane, Rathmines. Even so, he used to sit in her parlor –
a dark front room, stuffed furniture -once a quarter, or so,
he gave her a chance to express/explode herself. She always pretended to
speak only a little bit of Irish.‘Mummy and Daddy didn’t speak Irish but the servant girl did…’
ceanúil Loving, affectionate Sceach Thorn-bush f Mar sin féin Even so troscán furniture m ráithe Three-month period, quarter, season f Gaelainn = gaeilge - Mheabhraíodh an tAthair Pádraig di go raibh Gaeilge ag an
mBanríon Victoria – ranganna oíche i mBoth Mhoireil – agus
thagadh tonn Gaeilge aníos trí Bhéarla Ráth Maonais, nach
raibh ann i ndáiríre ach sceo oighir ar uachtar uisce.Father Patrick reminded her that Queen Victoria spoke Irish –
evening classes in Balmoral – and a little influence of Irish came
through in Rathmines English, it was really only a covering of
ice on top of the water.meabhraigh remember, remind tonn wave m sceo light covering - ‘Ní ‘piteog’ a deirimisne, a Athair, ach ‘piteán’ . . . piteán de
dhuine … agus bhíodh sé sa Bhéarla freisin a terrible pysawn of
a man … Féach amach an fhuinneog anois, a Athair, agus
feicfidh tú ‘piteán’ bocht de dhuine ag teacht amach as uimhir
22. John Pinkerton … cléireach, clogaire agus reiligire an pharóiste é. Glanann se an eaglais freisin nuair nach mbíonn duine
é. Glannan sé an eaglais freisin nuair nach mbíonn duine
de na mná ar fail chuige. Sianaí. . .‘We do not say ‘sissy,’ Father, but ‘effeminate man’ . . . effeminate man
of a person … and it would also in in English a terrible pysawn of
a man … Look out the window now, Father, and you will see a poor ‘piteán’ of a person
coming out of number 22. John Pinkerton … sexton, bell-ringer, and grave-digger of
the parish. [End p. 88] He also cleans the church when none of the women are available for it.
Wretch…’piteog Effeminate man, sissy f piteán Effeminate man, sissy m cléireach clerk; altar boy; sexton m clogaire bell-ringer reiligire sexton, grave-digger m Sianaí Whiner, whinger; wretch m - ‘Bhí an leagan Béarla ‘seeney sawney’ ag an mBanríon,
deirtear.’Chroch sí an cuirtín de bheagán eile. ‘Bhí cuan san éadach.
Tháinig fear, nach dtógfá aon cheann de, murach caint Miss
Lehane, ón teach trasna uathu, é tanaí, scrogallach agus cóta
dubh sagartúil air. Bhrúcht sruth focal ó Charlotte agus bhreac
an tAthair Pádraig nótaí go discréideach.‘Donán … raimín … sraoidín … sleanndar sróine agus
spideoigín leis. . . spriosáinín!’‘The Queen had the English version ‘seeney sawney’ it is said.’
She hung the curtain a little further. There was a bend in the cloth.
A man, whom none of you would have noticed, had it not been for Miss
Lehane’s speech, came from the house across from them, he was thin,
long-necked and had a priestly coat on him. A stream of words burst from
Charlotte and Father Patrick discreetly took notes.‘Wretch … nonsense speaker … midget … nose flakes and a little robin …
worthless person!’leagan Act of knocking down; felling, demolition; Act of lowering; Setting, arrangement; form, version m croch hang cuan haven, harbor; bow, curve; bowed/stooped person m éadach cloth m scrogallach Long-necked sagartúil priestly brúcht Belch; Burst forth, erupt sruth Stream; current, flow m breac trout; speckle(d), dapple(d); write m v a discréideach discrete Donán Unfortunate person, wretch m raiméis nonsense f sraoidín = draoidín midget; dwarf m sleanntach [metal] flake m spideog robin f spriosán = spreasán (Small) twig; stick (of firewood); Worthless person - Shiúil clogaire an pharóiste síos cosán a thí agus amach an
geata. Chnag Charlotte ar an bhfuinneog agus bhagair sí air
teacht i leith. D’oscail an cat dubh a bhí ar leac na fuinneoige
leathshúil.‘Gabh mo leithscéal, a Athair Pádraig. Is amhlaidh go bhfuil
mo shean-chulaith bhréidín á deonú agam don aonach saothair
agus is mian liom go dtabharfadh John Pinkerton leis chuig
halla an pharóiste é,’ ar sise agus i ag brostú amach.The parish bell-ringer walked down the path of his house and out the gate.
Charlotte knocked on the window and beckoned him to come hither.
The black cat on the window sill opened one eye.
‘Excuse me, homespun clothesthe job fair, and I want John Pinkereton to take them
to the parish hall.’ she said hurrying outbagair brandish; beckon; threaten; drive(animals) m i leith In the direction of; in regard to; Hither; aside, apart culaiith Suit, dress, apparel f bréidín Homespun cloth; tweed m deonú Grant, consent m aonach fair m saothar work, labor, toil m mian desire f brostaigh hasten, urge; hurry amhlaidh thus, so - Chuala an Duinníneach a guth ardnósach bromúdarásach
agus í ag tabhairt treoracha. D’fhill sí agus sheas sí cois
fuinneoige, a muineál sínte agus i ag faire ar Pinkerton gur
imigh sé as radharc. Ligh Charlotte a beola. Shearr an cat dubh
é féin. Chroch sé leathchos deiridh go hard agus thosaigh sé á lí
féin.Dineen heard her pompous loud-mouthed voice giving directions.
She returned and stood by a window, her neck stretched out watching
Pinkerton disappear from sight. Charlotte licked her lips. The
black cat stretched itself. It raised one leg up high and began licking itself. - ‘Ní raibh pingin aige, é ar lóistín i gcúlseomra Mhary Lynch,
remittance woman, nár thug ach uiscealach tae agus prátaí gan
anlann dó, gur phós Nellie Murphy é dhá bhliain ó shin. Bhog
sé isteach lei in uimhir a 22. Bhíodh sise i gcónaí siar is aniar ón
eaglais. Di mba Phrotastúnach i, phósfadh sí ministéir. Ní raibh
le fail anseo aici ach John Pinkerton. Buailfidh sé clog an
Aifrinn ag deich chun a deich. Tá sé ábhairín luath chun
bóthair inniu mar gur Aifrinn na marbh a bheas ann agus
beidh air fáiltiú roimh mhuintir an mhairbh.’‘He didn’t have a penny, lodged in Mary Lynch’s back room, remittance woman,
who only gave him weak tea and potatoes without sauce,
he married Nellie Murphy two years ago. He moved in with her in number 22.
She would always be back and forth from the the Church. If she were a
Protestant, she would marry a minister. Here she only found John Pinkerton.
He will ring the mass bell at 10 to 10 [End p. 89]. It’s somewhat early today because
there is going to be a Mass for the dead and he will have to welcome the
families of the dead.’uiscealach Diluted, weak, watery, drink m anlann Kitchen, tasty food; condiment, sauce m ábhairín somewhat - ‘Dá mbeadh cupán tae le fail . . .’ arsa an Duinníneach,
Fiú clogaire dearóil an pharóiste, d’éalaigh sé uaithi. Cé
mhéid uair in aghaidh an lae a théadh sé isteach nó amach agus
go n-ardaíodh sí an cuirtín chun faire air? Gach uair a bhuaileadh
sé clog na heaglaise, ní móide nó[??] go líonadh an seomra le
seirbhe.
‘If a cup of tea were available …’ said Dineen.
Even the feeble bell-ringer of the parish [did not] escape from her[?]. How many
times a day did he go in or out and she raised the curtain to watch him?
Every time he rang the church bell must have filled the room with bitterness.clogaire bell-ringer dearóil Frail, feeble; puny, insignificant; Cold, sensitive to cold; bleak, chilly téigh go past hab théadh clog bell m móide more, plus comp of mór Ní móide go probably not, hardly líonadh filling m vn of líon seirbhe Bitterness, sourness, acidity f - ‘Beidh slisín Victoria Sponge agat, a Athair?’
Shamhlaigh sé i gcistin feirme í agus scata leanaí thart uirthi.
‘Ní bhíonn cumha ort riamh i ndiaidh Ard Fhearta?’
‘Bean chathrach amach is amach mé, a Athair.’
Bhuail clog an Aifrinn.
‘Will you have a slice of Victoria Sponge, Father?’
He imagined her in a farm kitchen and a bunch of children around her.
‘Do you ever miss Ardfert?’
‘I am a city woman through and through, Father.’
The mass bell rang.slis Chip, shaving; Sliver, cut, slice f scata Crowd; group, drove, pack m cumha Loneliness, homesickness, parting sorrow m - Bhí droim Miss Lehane le fuinneog agus í ag ól tae trasna an
bhoird uaidh, lúidín san aer le galántacht. Chomhairigh sí na
buillí sular thosaigh sí ag caint ar rítheaghlach Shasana. Thug sé
faoi ndeara tar éis tamaill go raibh sí ag faire ar rud éigin os a
chionn féin. Mhol sé an císte agus fuair sé deis stracfhéachaint a
thabhairt ar chúl agus slis eile á gearradh dó. Bhí scáthán taobh
thiar de.Miss Lehane’s back was to a window and she was drinking tea across
the table from him, little finger elegantly in the air. She counted the strokes/peals
before she started talking about the English royal family. He noticed
after a while that she was watching something above himself. He praised
the cake and got a chance to glance back while another slice was being cut for him.
There was a mirror behind him.lúidín Little finger m galántacht Gallantry, courtliness, refinement of manners; Elegance; stylishness, gentility Comhairigh = comhair count, calculate, reckon buille blow, stroke m rítheaghlach Royal household m deis right(hand); chance f sracfhéachaint quick glance f slis Chip, shaving; Sliver, cut, slice f - Bhí aithne ag an Duinníneach, ar gach éinne in Éirinn, nó ar
chol ceathar leis. I ngan fhios don saol agus do na daoine uaigneacha
a mbíodh se ag imirt orthu, dhéanadh sé cleamhnaisí a
réiteach. D’iarr sé ar Miss Lehane mar ghar speisialta, lóistín a
thabhairt deireadh seachtaine an All-Ireland, do chara, gaol i
bhfad amach leis féin, baintreach fir, feirmeoir teann, fear
slachtmhar respect-abálta, Gearaltach ó Abhainn an Scáil. Nior
thug sí freagra air. D’éirigh sí de hap, loinnir an bhua ina
haghaidh agus chroch sí an cuirtín arís.‘Féach anois, a Athair, agus feicfidh tú fear. Broicealach fir.’
Dineen knew everyone in Ireland, or their cousin. Unknown to
the world and the lonely people he used to play with, he would make matches
make relationships by marriage. He wanted Miss Lehane as a special favor
to give lodgings for the All-Ireland weekend to a friend, a
distant relative of his, a widower, a substantial farmer, a tidy respectable man,
Geralt from Annascaul. She did not answer him. She rose up suddenly,
the light of victory in her face and she raised the curtain again.
‘Look now, Father, and you will see a man. A plump little man.’ [End p. 90]m uaigneach lonely, solitary cleamhnas Relationship by marriage m gar near(ness), proximity a and m gaol Relationship, kinship m baintreach fir widower slachtmhar Well-finished, neat, tidy Scáil shadow hap hop m de hap suddenly loinnir Light, brightness; brilliance, radiance f bua victory, triumph m croch hang; raise up broicleach Sturdy, plump, little person - Chonaic sé droim leathan faoi chóta maith téagartha
geimhridh ag dul isteach an geata thall.‘Is mór an mhaise ar fhear hata maith a bheith air,’ arsa Miss
Lehane.Chas sí ón bhfuinneog agus a súile ar lasadh le cunóracht.
‘Teann an fear sin isteach in uimhir a 22 cúpla uair sa
tseachtain, ceathrú uair an chloig nó mar sin i ndiaidh do John
Pinkerton an teach a fhágáil!’He saw a broad back under a good substantial winter coat going into
the gate beyond.
‘A good hat is a great adornment to a man,’ Miss Lehane said.
She turned from the window and her eyes lit with inquisitiveness.
‘That man goes into number 22 a few times a week, a quarter of an hour
or so after John Pinkerton leaves the house! ‘téagartha Substantial, stout, bulky thall over, beyond maise Adornment, beauty; becomingness, comeliness f cunórach Inquisitive; prying, meddlesome - ‘Cara le John.”Nil cairde fir aige.”Duine a mbíonn gno aige leis, adhlacóir, fear a bhfuil
conradh aige do choinnle . . .’‘Ní thagann sé riamh agus John Pinkerton istigh. Chonaic tú
go raibh eochair an ti aige.’‘Gaol le Mrs. Pinkerton.’
‘Nil éinne muinteartha aici.’Bhí oiread sin mioscaise i súile Charlotte gur fhéach an
tAthair Pádraig ar a uaireadóir agus dúirt go raibh coinne
práinneach aige istigh sa chathair.‘Friend of John.’
‘He has no male friends.’
‘Someone who has business with him, ‘
‘A man who has a contract for candles. . .’
‘He never comes while John Pinkerton is inside. You saw
that he had the key to the house. ‘
‘Relative of Mrs. Pinkerton’
‘She has no relatives’
There was so much mischief in Charlotte’s eyes that Father
Patrick looked at his watch and said he had an urgent
appointment inside the cityadhlacóir undertaker m conradh Agreement, contract; treaty m coinneal candle f gs pl coinnle coinne appointment práinneach Urgent, exigent; pressing, pressed - ‘Tá leannán aici!’ arsa Charlotte. ‘Ceapaim go bhfuil sé de
dhualgas orm, mar Chriostaí, é chur ar a shúile do John
Pinkerton.’‘Na dein!’
‘Nior ob mé riamh agus cúram cainte orm.’
‘Nil cúram at bith ort sa chás seo Charlotte. Fág faoi Dhia é.’
‘She has a lover!’ Charlotte said. ‘I think it is my duty as a
Christian, to point it out to John Pinkerton.’
‘Don’t do it!’
‘I never refused a responsibility to speak.’
‘You have no responsibility at all in this case, Charlotte. Leave it to God.’leannán lover m dualgas Natural right, due; customary fee or reward m ob Refuse, decline; shun, shirk cúram Care, responsibility m - Chuaigh sé isteach sa Leabharlann Náisiúnta agus
míshuaimhneas air. D’fhéadfadh nach raibh ann ach go raibh an
t-earrach san aer agus a veist chniotáilte geimhridh á thochas.
Thart ar a trí, tháinig duine de na cúntóirí chuige le scéala go
raibh póilín ag iarraidh cúpla focal a bheith aige leis.He went into the National Library and was uneasy. It could have been
only that spring was in the air and his knitted winter vest was itching.
About three o’clock, one of the assistants approached him with a message that
a policeman wanted to have a few words with him. [End p. 91]míshuaimhneas Uneasiness, restlessness m tochas itch m cúntóir Helper, assistant m - ‘Oifig an Phríomhleabharlannaí, murar mhiste leat, a
Athair.’‘Fadhb?’
‘Cúnamh atá uathu an babhta seo.’
‘Síleann an DMP gur leo fhéin mé …’
‘Ón uair gur shábháil tú an scríbhneoir Sasanach úd, Conán
Ó Will ar an gCoirnéal Sebastian Moriarty. . . .’‘Office of the Chief Librarian, if you don’t mind, Father.’
‘Problem?’
‘They need help this time.’
‘The DMP thinks they own me. . .’
‘Ever since you saved that English writer, Conán Ó Doyle from Colonel Sebastian Moriarty.’babhta bout, turn, spell m úd Yon, yonder; that (with implication of distance in space or time) - ‘Ba mhór leis an Sáirsint Balfe, beairic Ráth Maonais, dá
rachfá chun cainte leis, a Athair,’ arsa an póilín a bhí san oifig
roimhe. ‘Dúnmharú ar leac an dorais againn féin. Mrs. John
Pinkerton, née Brigid Murphy, Uimhir a 22, Lána na Smear.
Cniogtha, marbh.’‘Sargeant Balfe, of the Rathmines barracks, would like it if you would
go talk with him, Father; said the policeman in the outer office.
‘Murder on our own doorstep. Mrs. John Pinkerton, née Brigid Murphy,
Number 22, Briar Lane, struck dead.’cniog Rap, tap; strike v - ‘Fáilte isteach, a Athair,’ arsa Seosamh Balfe. ‘Ní mé an
fearrde ded chúnamh de ghnáth muid ach, sa chás áirithe seo,
ní dócha go mbeidh do chroí Gaelach ag cur isteach ar do
bhreithiúnas.’‘A Sheosaimh, a bhuachaill, nil tú ag rá liom go ngéillfeá féin
gach Éireannach bocht do dhlí Shasana?’‘Welcome in, Father,’ said Joseph Balfe, ‘I wonder if we would not be better for your usual help,
in this particular case, your Irish heart is unlikely to
interfere with your judgment.’‘Joseph, lad, Are you not telling me that you would submit every poor Irishman
to English law?’breithiúnas judgement m géill Yield, submit (to) - Chorraigh Seosamh go neamhshocair. Tharla cheana gur
choinnigh sé a leathshúil oifigiúil iata agus cluiche an trír á[?]
imirt ag an Duinníneach ar an dlí.‘Is gránna an choir i. Bean bhocht neamh-dhíobhálach,
caoga bliain d’aois, cniogthu ina cistin féin.’Joseph stirred uneasily. It has already happened that he kept one official eye closed
at the game of the three [???] played by Dineen on the law.Corraigh move, stir m neamhshocair Unsettled, unsteady; restless, uneasy cheana already iata closed, shut cluiche game, trick m triúr three (persons) gs triúr, trír - ‘Deir Charlotte Lehane, a bhfuil cónai uirthi trasna an
bhóthair ó uimhir a 22, go raibh tusa ar cuairt chuici ar maidin
agus go bhfaca sibh araon fear ag dul isteach in uimhir a 22 i
ndiaidh do John Pinkerton an teach a fhágáil. Tabharfaimid X
ar an gcuairteoir seo.’‘Ní fhaca mé ach a dhroim. Cóta bui-lachtna air. Camelhair,
shamhlóinn. Bhí hata air, hata donn, sórt babhlaeir. Fear den
mheán airde, é téagartha go maith.’‘Charlotte Lehane, who lives across the road from number 22, said
that you were visiting her this morning and that you both saw a man
enter number 22 after John Pinkerton left the house. We will call
this visitor X.’‘I only saw his back. He was wearing a yellow-gray coat, Camelhair, [End p. 92]
I would imagine. He was wearing a hat, a brown hat, a kind of bowler.
Man of medium height, pretty substantial.’araon both lachna Dull gray; dun, drab babhlaer bowler m téagartha Substantial, stout, bulky - Bhí eochair an ti aige?’Dhún an Duinníneach a shúile.’Bhí. Feicim é agus eochair a tógaint amach as a phóca aige.”D’fhan sé tuairim is ceathrú uair an chloig sa teach, deir
Charlotte.’‘D’imíos cúpla nóiméad i ndiaidh do a dhul isteach.’
‘Trua san. Tá an bóthar seo ciúin: seanlánúineacha, baintreacha
agus seanmhaighdeanacha. Níl ach tuairisc Charlotte
againn air.’‘Did he have a key to the house?’
Dineen closed his eyes.
‘He did. I see him taking a key out of his pocket. ‘
‘He stayed about a quarter of an hour in the house, Charlotte says. ‘
‘I left a few minutes after he entered.’
‘Pity that. This street is quiet. Old married couples, widows and old maids.
We only have Charlotte’s description of it.’tuairim opinion; about f lánúin married couple f pl lánúineacha tuairisc information, report f - ‘D’fhéadfá brath uirthi a bheith cruinn sna cúrsaí seo.’
Shroich siad geata uimhir a 22. Bhí an áit coinnithe go
maith, geata snasta dubh, leacóga buí agus rua an chosáin glan
cothrom, an scaraoid bheag de ghairdín faoin mbáfhuinneog,
pioctha néata.
‘You can count on her to be accurate in these matters.’
They reached the gate of number 22. The place was well kept,
polished black gate, small yellow and red flagstones on the clean level
path, the little table-cloth of a garden under the bay window, pioctha néata.brath Perception, feeling; Spying, betrayal m cruinn round; gathered; exact, accurate snasta Cut, trimmed; Finished, polished, glossy leacóg small flagstone f npl leacóga cosán path; footway m gs npl cosáin cothrom Level; balance; Equal, equable, measure m scaraoid table-cloth f báfhuinneog bay window
ardnósach | Grand, pompous; formal | |
bromúdarásach | loud-mouthed, brash, presumptuous | |
treoir | guidance; direction | f pl treoracha |
ligh | lick | vn lí |
searr | Stretch, extend | |
croch | hang; raise up | |
Notaí Faoi Scéal
inár gcónaí ann
Bhí toghchán boird scoile i Roseville. | ||
Cé dó ar cheart dom vótáil? | ||
Ní raibh aithne mhaith agam orthu | ||
Is Duncan mac Kerry | ||
Chuir mé ceist air faoin toghchán. | ||
Thug sé comhairle mhaith dom | ||
|
|
|
Bhí Mia agus mise inár gcónaí i gceantar Chicago fadó fadó | ||
Rinneamar turas ansin an deireadh seachtaine seo caite | ||
Chonaiceamar go leor seanchairde agus bhí am iontach againn | ||
Bhí an t-aer lán le nostalgia. | ||
Bhí ar M tiomáint go Michigan Dé Domhnaigh. Ba é an plean ná go rachainn ar thraein CTA chuig aerfort O’Hare, ansin agus eitleán abhaile ar a trí a chlog . |
||
Tá fadhb leis an nostalgia. | ||
Is cuimhin leat na rudaí maithe, ach déan dearmad ar an olc | ||
Bhí dearmad déanta agam ar na fadhbanna leis an CTA, rudaí a thuig mé go maith nuair a bhíomar in Chicago inár gcónaí ann |
||
Bhí mo thraein an-déanach | ||
B’éigean dó stopadh ar an mbealach mar gheall ar obair ar an mbóthar. | ||
Bhí mé déanach san aerfort. | ||
Ní raibh mé in ann mo eitilt a bhaint amach | ||
Bhí orm eitilt eile a aimsiú | ||
Cén aerlíne? Is aerfort an-mhór é O’Hare. | ||
Roghnaigh mé Delta, toisc go bhfuil siad chomh mór sin ag MSP | ||
Shiúil mé suas go dtí an díoltóir ticéad | ||
Dúirt sí nach raibh go leor suíochán go Minneapolis | ||
Bhí suíochán coach ann ag a hocht a chlog | ||
Bhí suíochán den chéad class/scoth ag a sé a chlog. | ||
Bhí an praghas beagnach sé chéad dollar. | ||
Cheap mé gur caora mé agus gur mac tíre í | ||
Chonaic mé mo chuid airgid ina súile | ||
Amach tháinig an cárta creidmheasa | ||
Slán le sé chéad dollar | ||
Ba é seo an chéad uair a d’eitil mé den chéad scoth i mo shaol. | ||
Bhain mé taitneamh as dhá ghloine fíona saor in aisce. | ||
Níorbh fhada go raibh an eitilt níos mó. | ||
Shroicheamar MSP fiche nóiméad go luath | ||
Tá sé sin an-neamhghnách agus tú ag eitilt chuig O’Hare nó uaidh. | ||
Chuaigh mé abhaile ón aerfort le Uber, mar sin ní raibh an fíon ina fhadhb | ||