Irish Class, January 12, 2015

Rang Gaeilge, 12ú lá mí Eanáir 2015

<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

Seanfhocal

Go dtí Lá San Dic	Until the day of St. Dick	(there is no St. Dick)
Lá nach dtig	A day that never comes	i.e., when hell freezes over

CRÚBA NA CINNIÚNA

le Áine Uí Fhoghlú

Caibidil 2: Gnáthlá [tuilleadh]

Bhí sí ag méanfach agus ag tarraingt na gcos agus í ag dul síos
staighre leis an mbeart beag litreacha a bhí ar an urlár a bhailiú.
Chaith sí ar an mbord iad agus chuir an citeal ar siúl. Cupan

caifé. Sin a mbeadh an t-am aici do ar maidin. Fuair sí an muga salach a bhí fagtha ag Liam ar an mbord draenála agus
shruthlaigh [23] sa doirteal é. An citeal ag crónán. Chuir sí spúnóg caifé isteach sa mhuga agus d’fhág caite ann é,
an púdar donn ag dorchú is é á ghreamú féin de bhun an mhuga. D’fhéach sí trid na litreacha. Bille.
Ní osclódh sí é sin go dtí níos deanai. Bileog fhógraíochta ó dhream a bhí ag bailiú éadaí don Afraic.
Ceann ón ollmhargadh ag fógairt sladmhargaí ar mhaisiúcháin Nollag agus gan ann fós ach mí na Samhna.
Chaith sí an t-iomlán ar leataobh. Bruscar. D’fhéachfadh sí i gceart orthu anocht. A ríomhaire glúine isteach ina mála droma,
banana ina glaic le n-ithe ar an slí, fáinne na heochrach ar a hordóg aici, cóta ar a gualainn.
Phreab an cnagaire nuair a phlab sí an doras.

Bhí sí ag méanfach agus ag tarraingt na gcos agus í ag dul síos staighre	She was yawning and dragging her feet down the stairs
eis an mbeart beag litreacha a bhí ar an urlár a bhailiú.	to collect the bundle of letters that were on the floor
Chaith sí ar an mbord iad agus chuir an citeal ar siúl.	She threw them on the table and put the kettle on [going
Cupan caifé.	Cup of coffee
Sin a mbeadh an t-am aici do ar maidin.	that would be all she had time for this morning.
Fuair sí an muga salach a bhí fagtha ag Liam ar an mbord draenála	She got the dirty mug that was left by Liam on the drain board
shruthlaigh sa doirteal é.	rinsed it in the sink
An citeal ag crónán.	The kettle is humming
Chuir sí spúnóg caifé isteach sa mhuga	She put a coffee spooninto the mug
d’fhág caite ann é	left it thrown there	??
an púdar donn ag dorchú is é á ghreamú féin de bhun an mhuga.	the brown powder darkening and sticking to the base of the mug	(because the mug was wet
Ní osclódh sí é sin go dtí níos deanai.	She would not open it until later
Bileog fhógraíochta ó dhream a bhí ag bailiú éadaí don Afraic.	Advertising leaflet from a group collecting clothes for Africa
Ceann ón ollmhargadh ag fógairt sladmhargaí ar mhaisiúcháin Nollag	One from a supermarket announcing bargains on Christmas decorations
gan ann fós ach mí na Samhna.	although it was still November
Chaith sí an t-iomlán ar leataobh.	She threw the whole [bunch] to one side
Bruscar	Trash
D’fhéachfadh sí i gceart orthu anocht.	She would look at them tonight properly
A ríomhaire glúine isteach ina mála droma	Her laptop into a backpack
banana ina glaic le n-ithe ar an slí,	banana in her hand to eat on the way,
fáinne na heochrach ar a hordóg aici,	she had a keyring on her thumb,
cóta ar a gualairm	coat on her shoulder
Phreab an cnagaire nuair a phlab sí an doras.	The knocker banged when she slammed the door.

Bhí an láithreoir raidió ina ghuth beag tanaí sna cluasáin aici agus é ag trácht ar fhógraíocht Nollag,
go raibh sé imithe as lámh ar fad. Stracfhéachaint ar dheis, ansin ar chlé. Trasna. Bhí sé i siopa sa chathair inné a dúirt sé agus
bhí sé maisithe acu cheana féin – áiféiseach [24]. D’aontaigh Siobhán leis. Shiúil sí síos an lána agus trasna na faiche,
an tslí ba thapúla agus ba dhírí chun na hoibre de shiúl na gcos. Bhí sí díreach ag an taobhgheata nuair a chuir an láithreoir
tuairisceoir nuachta i láthair. Bhí an tuairisc ba dhéanaí aige ar eachtra éigin a tharla thuas fán dtír déanach aréir.
D’fhéach sí ar an gclog ar a fón póca. Nóiméad tar éis. Ba cheart di an rang a bheith tosaithe aici ar a naoi agus
thógfadh sé trí nóiméad eile an staighre a chur di nuair a raghadh sí isteach sa bhfoirgneamh. Sa donas leis.
Ní fhéadfadh sí éisteacht anois. Bhain sí seac na gcluasán [25]

as an bpoillín bídeach i mbun a fóin póca, mhúch an fón agus d’fhill sreang na gcluasán go cúramach
mar fhigiúr a hocht timpeall ar a méar isteach i mbas a láimhe. Isteach ina póca leo.

Bhí an láithreoir raidió ina ghuth beag tanaí sna cluasáin aici	The radio host was a thin little voice in her earphones
é ag trácht ar fhógraíocht Nollag	discussing Christmas advertising	é ?
go raibh sé imithe as lámh ar fad	it had gone far out of hand
Stracfhéachaint = Sracfhéachaint	cursory glance
Trasna	across
Bhí sé i siopa sa chathair inné a dúirt sé	It was in a shop in the city yesterday he said
bhí sé maisithe acu cheana féin	It was already decorated by them	acu…féin ?
áiféiseach	ridiculous
D’aontaigh Siobhán leis	S agreed with him
Shiúil sí síos an lána	She walked down the lane
trasna na faiche	across the green	gen. b/c trasna
an tslí ba thapúla	the fastest way
ba dhírí chun na hoibre de shiúl na gcos	was the most direct way to work on foot	ba dhírí “was the most direct” Superlative uses copula, past tense here
Bhí sí díreach ag an taobhgheata nuair a chuir an láithreoir tuairisceoir nuachta i láthair.	She was just at the side gate when the news reporter began
Bhí an tuairisc ba dhéanaí aige ar eachtra éigin a tharla thuas fán dtír déanach aréir.	The latest report on some incident that happened up wandering in the country late last night
D’fhéach sí ar an gclog ar a fón póca.	She looked at the clock on her cell phone
Nóiméad tar éis	Minute after
Ba cheart di an rang a bheith tosaithe aici ar a naoi	She should have started her class at nine
thógfadh sé trí nóiméad eile an staighre a chur di	It would take her another 3 minutes to take the stairs
nuair a raghadh sí isteach sa bhfoirgneamh	when she would go into the building	raghadh = rachadh “would go”
Sa donas leis	Too bad	leis ?
Ní fhéadfadh sí éisteacht anois.	She could not listen now
Bhain sí seac na gcluasán as an bpoillín bídeach i mbun a fóin póca	She removed the earphone jack from the little hole in the base of her cell phone
d’fhill sreang na gcluasán go cúramach mar fhigiúr a hocht timpeall ar a méar isteach i mbas a láimhe.	She carefully bent the wire of the earphones into a figure eight around her fingers in the palm of her hand.

Nuair a shuigh sí síos ag an mbord sa seomra foirne ag am lóin bhí an comhrá faoi lán seol. Bhí sí deanach ag teacht isteach
mar go raibh uirthi labhairt le beirt leads óga as a rang ríomhaireachta.

Nuair a shuigh sí síos ag an mbord sa seomra foirne ag am lóin bhí an comhrá faoi lán seol.	When she sat down at the table in the staff room at lunchtime conversation was under full sail.
Bhí sí deanach ag teacht isteach mar go raibh uirthi labhairt le beirt leads óga as a rang ríomhaireachta.	She was late coming in as she had to talk with two young lads from her computer class.	uirthi “had to”

---

iomarca	excess, too many, too much	f4
dóthain	enough, sufficiency	f4
trína chéile	confused, upset
ina phraiseach	in a mess	lit. “in a porridge”
gol	weeping	m1
seachas	besides, other than
glic	clever
níos glice	cleverer
is glice	cleverest
poll	pole, pit, burrow, shaft	m1
poillín	little hole
mhúch an fón	turned off the phone	lit. “extinguished”

Weather

báistigh	rain	v
brádán	drizzle	m1
teocht	temperature	f3
a teocht is airde	highest temperature	← ard
a teocht is ísle	lowest termperature	← íseal
sioc	frost	gs seaca
baol seaca	danger of frost
gaoth mheasartha	moderate wind
anoir	from the east
aneas	from the south
aduaidh	from the north
aniar	from the west

<!–

---

–>