Irish Class, August 11, 2014

Rang Gaeilge, 11ú lá Mí na Lúnasa 2014

<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

Troid agus Todhchaí Beo.ie

• Mar is eol do go leor faoin am seo, rinneadh cinneadh ar na mallaibh gan leanstan le tacaíocht
  airgeadais a thabhairt do Beo.ie. Tá Oideas Gael iontach bródúil as ar bhain muid amach
  le trí bliana déag anuas mar fhoilsitheoir Beo.ie agus tá muid ag iarraidh a chinntiú go mbeidh todhchaí gheal ag an iris
  go fóill. Caithfidh muid, áfach, tacaíocht an phobail a fháil chun é seo a bhaint amach. Bheadh muid buíoch dá mbeifeá sásta Vóta na Míosa,
  ar an leathanach baile, a fhreagairt an mhí seo

  Mar is eol do go leor	as many people know
  rinneadh cinneadh ar na mallaibh	a decision was made recently
  leanstan, leanúint	following, pursuit, continuation
  gan leanstan le tacaíocht	without continuing with support
  Tá Oideas Gael iontach bródúil as ar bhain muid amach	Oideas Gael is wonderfully proud of what we have achieved
  le trí bliana déag anuas	for 13 years
  mar fhoilsitheoir	as the publisher
  go mbeidh todhchaí gheal ag an iris	the magazine shall have a bright future
  go fóill	yet
  tacaíocht an phobail	public support
  cinntiú	making sure
  Caithfidh muid	we have to
  a bhaint amach	to achieve this
  a fhreagairt an mhí seo	answer this month
  Bheadh muid buíoch	We would be grateful
  dá mbeifeá sásta	if you would be happy

• Bua Beo.ie

  Rinneadh an cinneadh seo d’ainneoin go bhfuil sé léirithe gur baineadh amach na spriocanna uilig a chuir muid romhainn do Beo.ie.
  Le sé mhí anuas faigheann an suíomh 6-7,000 cuairteoir uathúil an t-eagrán agus féachtar ar bheagnach 30,000 leathanach gach mí.
  106,969 cuairt a fuair an suíomh anuraidh, méadú de bhreis is 3,000 ar an bhliain 2012. Is as Éirinn a thagann tuairim is 70% de na cuairteanna seo agus
  is as tíortha eile ar fud an domhain an 30% eile. Ó chuir muid córas na bhfreagraí i bhfeidhm
  i mí an Mheithimh 2010 tugadh 3,044 freagra ar ailt éagsúla: rud a chruthaíonn an pobal beo bríomhar léitheoirí atá againn.

  Bua	Merit(s)
  Rinneadh an cinneadh seo	this decision was made
  d’ainneoin	despite
  léirithe	shown
  baineadh amach na spriocanna uilig	all the targets were reached
  a chuir muid romhainn do	that we set for
  faigheann an suíomh	the site gets
  cuairteoir uathúil an t-eagrán	distinct visitors each issue
  féachtar ar	are viewed
  beagnach	almost
  anuraidh	last year
  méadú de bhreis	an increase of more than
  tuairim	region
  cuairteanna	visits
  as tíortha eile	from other countries
  ar fud an domhain	worldwide
  córas	system
  na bhfreagraí i bhfeidhm	answers/responses in place
  mí an Mheithimh	the month of June
  ailt éagsúla	various articles
  rud a chruthaíonn	a matter which proves
  an pobal beo bríomhar léitheoirí atá againn	The lively population readers we have

• Foilsíodh 159 eagrán de Beo.ie gach mí, gan bhriseadh gan bhearna, ó mhí na Bealtaine 2001 i leith. Bhí triúr
  eagarthóirí géarchúiseacha ardoilte againn go dtí seo, mar atá Éamonn Ó Dónaill, Caoimhe Ní Laighin agus an Dr Seosamh Mac Muirí.
  Tá meitheal ardchaighdeáin scríbhneoirí ag an iris, idir iriseoirí gairmiúla agus scríbhneoirí den chéad scoth, agus iad ina gcónaí in Éirinn agus
  i dtíortha ar fud an domhain. I measc na ndaoine ar cuireadh agallamh orthu go dtí seo san iris tá Katie Taylor (M. Fómhair 2010),
  Mícheál Ó Conghaile, Kevin Myers, Dara Ó Sé, Maidhc Dainín Ó Sé, Clíona Ní Chíosáin, Linda Ervine (Aibr. 2013), Róisín Ní hEadhra, Donal Lunny,
  Nuala Ní Dhomhnaill, Des Bishop, Adi Roche, (cuid díobh siúd sular dhírigh na meáin Bhéarla orthu) mar aon le pearsana eile le scéalta tábhachtacha
  nach mbíonn cur amach ag an phobal orthu. Tá tuairim is 3,339 alt ar fáil ar iompú do bhoise i gcartlann ar líne na hirise.

  Foilsíodh	were published
  eagrán	issue
  gan bhearna	without a gap
  i leith	up to the present
  eagarthóirí	editors
  géarchúiseacha ardoilte	sharp and highly skilled
  Tá meitheal ardchaighdeáin scríbhneoirí ag an iris	The magazine has a high quality team of writers
  iriseoirí gairmiúla	professional journalists
  den chéad scoth	pf the first class
  ar cuireadh agallamh orthu	who were interviewed
  cuid díobh siúd sular dhírigh na meáin Bhéarla orthu	some of these before English media focused on them
  mar aon le	as well as
  ar fáil ar iompú do bhoise	available immediately/”at the turn of your palm”
  i gcartlann ar líne na hirise	in the magazine’s online archive
  tuairim	opinion, estimate

Tomhais

1. Trí cos i n-airde
   Dá chos ar tálamh
   Ceann an duine beo
   i mbéul an duine márbh

   Freagra – Fear agus pota ar a cheann

2. D’éirigh mé ‘mách
   Maidin lá ceo
   Chonnaic mé an márbh
   Ag iompar an beo.

   ceo	fog, haze	m4
   iompar	carriage, transport, load, endurance, bearing, conduct	m1

   Freagra – Bád ar an fhairrge
   A boat on the sea

3. Tá se comh cruinn lé do cheann
   Agus comh fada lé cead [le céad] lóng.

   cruinn	round, exact, accurate
   lé	leaning, partiality

   Freagra – Ceárclín snáth
   Ball of yarn

   Ceárclí = Ciorcal	circle
   snáth	yarn

4. Taobh dubh agus taobh ban
   Seacht súil agus gan aon bhéal.
   A dark side and a white side
   7 eyes and no mouth

   Freagra – Préata rosta

   Préata = Práta	potato

5. Chuaidh dubh ‘s bán isteach sa nead,
   Dhfan an bán istigh agus thainig an dubh amách.

   Chuaidh dubh ‘s bán isteach sa nead

   black and white went into the nest

   Freagra – Cearc dubh ag bréith uibhe

   Cearc dubh ag bréith uibhe	black chicken bearing an egg

6. Ríth mé agus fuair mé
   D’amharc mé agus ní bhfuair mé
   Dá bhfaigheann caithfinn uaim é
   ‘S nuair bhfuair thug mé liom é

   Ríth mé agus fuair mé	I ran and I got [it]
   D’amharc mé agus ní bhfuair mé	I looked and I did not get [it]
   Dá bhfaigheann caithfinn uaim é	If I get it I would wear/spend/throw it from me
   ‘S nuair bhfuair thug mé liom é	And when I got it I took it with me

   Freagra – Deaíg in mó chos
   A thorn in my foot

7. Rud nach rabh is nach mbíonn,
   Sín amách do lámh agus teichfidh tú.

   Rud nach rabh is nach mbíonn	Thing was not and is not
   Sín amách do lámh agus teichfidh tú.	Stretch out you hand and you will see

   Freagra – Na méura ar aon fhad
   The fingers of the same length

   méar	finger	f pl méara

8. An fear a Rinn í
   Níor chaith sé ariamh í,
   Agus an fear a chaith í,
   Ní fhaca sé ariamh í.

   rinn	point, tip, apex	f2
   rinn	star, planet	m3
   An fear a Rinn í	the man who made it
   Níor chaith sé ariamh í	He did not ever wear it
   an fear a chaith í	the man who wore it
   Ní fhaca sé ariamh í	did not ever see it

   Freagra – Cómhnair

   Cómhnair = Conra	coffin

9. Tá sé amuigh agus tá sé istigh
   Agus níl sé ‘muigh na istigh

   Tá sé amuigh agus tá sé istigh	It is inside and it is outside
   Agus níl sé ‘muigh na istigh	and it is not outside nor inside

   Freagra – Cása an dorais

   Cása an dorais	case [frame] of the door

10. Caide fhliucas leis an teas?

    Caide fhliucas leis an teas?

    What gets wet with heat?

    Freagra – Im

    im	butter

Rudaí eile