Irish Class, November 28, 2011

Rang Gaeilge, 28ú lá Mí na Samhna 2011

<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

<!–

–>

Gaelscéal Haca

Belfast Giants ag Dul ó Neart go Neart

neart	strength

“NUAIR a deir tú le himreoirí ó
Cheanada go bhfuil foireann haca
oighir in Éirinn, pléascann siad
amach ag gáire,” a deir Todd Kelman,
bainisteoir ginearálta ar an fhoireann
Belfast Giants i mBéal Feirste agus a
d’imir haca é féin leis an chlub sa tír
seo níos mó ná deich mbliana ó shin.

<!–

–>

foireann	team	f2
pléasc	explode, burst
ag gáire	laughing

“Tháinig mise anseo chun haca a
imirt in 2000 mar bhí mé ag imirt i
Sasana agus bhí deis agam bogadh
anseo. Ní rudaí maithe a bhí á rá faoi
Bhéal Feirste mar chathair ag an am
agus is cuimhin liom go raibh an-imní
ar mo thuismitheoirí fúm as a bheith
ag teacht anseo. Is as Calgaray i
gCeanada mé agus is cuimhin liom a
bheith ag caint le fear i dteach tábhairne
ansin a chaith tréimhse mar
shaighdiúir in arm Shasana i rith na
seachtóidí agus na n-ochtóidí i mBéal
Feirste agus a chonaic go leor foiréigin
agus buamaí sa cheantar. Rinne sé
a sheacht ndícheall é a chur ina luí
orm gan dul go Béal Feirste ach tá foiréigináthas orm anois nár éist mé leis.”

Tháinig mise	I came	p of tar
dhá mhíle	2000
bhí deis agam bogadh	I had the opportunity to move
maithe	goodness, good	f4
cathair	city
is cuimhin liom	I remember
imní	anxiety, concern, fretting
tuismitheoir	parent
fúm	about me
bheith	being	vn of bí
ag caint	talking
tréimhse	period, term
saighdiúir	soldier
arm	army
i rith na seachtóidí agus na n-ochtóidí	during the 70’s and 80’s
foiréigin	violence
buamaí	bombs
ceantar	district	m1
dícheall	effort
a sheacht ndícheall	his best effort
luí	lying (down), state of rest; inclination, tendency, pressure	m4
áthas	joy, gladness
éist le	listen to

Rinne úinéirí na foirne go leor margaíochta
agus taighde chun teacht ar
ainm oiriúnach don chlub. Ní raibh
siad ag iarraidh go mbeadh aon
bhaint ag íomhá ná dathanna na
foirne le clubanna sacair nó CLG.
Theastaigh uathu go mbeadh gach
duine ábalta teacht chun féachaint ar
na himreoirí, ba chuma cén creideamh
a bhí acu nó cén ceantar arbh
as dóibh. Cuireadh ceist ar go leor
daoine as iarthar agus oirthear Bhéal
Feirste faoin rud is mó a thaitníonn
leo agus a sheasann amach dóibh faoi
Thuaisceart Éireann agus fuair an
club na freagraí céanna ó gach duine.
Sin é Clochán an Aifir (an Giant’s
Causeway). Dá bharr sin, roghnaigh
an club an t-ainm sin agus is é Fionn
Mac Cumhaill sonóg an chlub.

úinéir
margaíochta	marketing
taighde	research	m4
oiriúnach	suitable, filling
bheadh	would be
íomhá	image
na foirne	teams
CLG	GAA	Cumann Lúthchleas Gael
teastaigh	be wanted, needed
uathu	from them	← ó
ábalta	able
cuma	all the same
cén creideamh	what religion
dóibh	to/from them	:larr; do
Cuireadh	were put	p aut of cuir
iarthar agus oirthear	west and east
rud is mó a thaitníonn leo	the thing they most liked
seas	stand	v
céanna	same
barr	tip, point
Dá bharr sin	as a result
roghnaigh	choose
sonóg	mascot	f2

“Deich mbliana ó shin, b’as Ceanada
gach duine den 20 imreoir leis na
Giants. Ach má tá tú ag iarraidh an
spórt a fhorbairt agus a chur chun
cinn i measc an phobail, caithfidh tú
imreoirí áitiúla a mhealladh isteach.
Anois de réir na rialacha sa tSraith, níl
cead ag club ach deichniúr imreoir ón
iasacht a bheith ar an fhoireann agus
is as Tuaisceart na hÉireann, Sasana,
Albain agus an Bhreatain Bheag an
deichniúr eile,” a deir Todd.

forbairt	development, growth
a chur chun	to promote
i measc	in the midst of, amoung
áitiúla	local
mealladh	alurement, enticement, deception
de réir	in accordance with
na rialacha	the rules
cead	permission
deichniúr	ten people
iasacht	loan, lending
bheith	being
Breatain Bheag	Wales

Imríonn na Giants san Elite League
ina bhfuil deich bhfoireann san
iomaíocht fá choinne na Sraithe. Is as
Sasana agus Albain na foirne, Béal
Feirste ina measc. Tá an tSraith buaite
ag na Giants faoi thrí ó 2000 agus
chríochnaigh siad sa dara háit anuraidh
agus arú anuraidh ach faoi
láthair tá siad ar bharr an tábla agus
iad ar cheann de na foirne is mó sa
tSraith.

iomaíocht	competition
fá	about	[??]
coinne	appointment, expectatopm
ina measc	including
buaite	win
faoi dhó	twice
faoi thrí	three times
críochnaigh	finish, complete
anuraidh	last year
arú anuraidh	the year before last
faoi láthair	at present
tábla	table	m4
ar cheann de na foirne is mó sa tSraith.	one of the best teams in the league

“Tar éis gach cluiche, tagann ar a
laghad beirt nó triúr imreoir ó fhoirne
eile chugam ag iarraidh tuilleadh
eolais a fháil faoin gclub agus chun a
chur in iúl dom go bhfuil spéis acu
imirt anseo nuair a thiocfas críoch
lena gconradh. Is iad na Giants, Nottingham agus Sheffield na foirne is
mó sa tSraith agus ní bhíonn mórán
deacrachta imreoirí a mhealladh go
dtí na foirne seo.”

ar a laghad	at least
chugam	to me	← chuig
iarraidh	request, demant
tuilleadh	more
in iúl dom	let me know
spéis	interest
thiocfas	will come	← thiocfaid. fut. of tar in direct relative clauses
críoch	limit, boundary, regiopon
conradh	contract
deacracht	difficulty, distress
mealladh	alurement, enticement, deception

Ach cé hiad na himreoirí agus cé
chomh maith is atá siad? “De ghnáth
tagann imreoirí as Ceanada, imreoirí
a d’imir sa tSraith Náisiúnta Haca
thall ansin agus iad ag teacht i dtreo
dheireadh a saoil imeartha nó
imreoirí óga nár éirigh leo imirt sa
tSraith. Níl ach 600 imreoir in ann
imirt gach séasúr i gCeanada san NHL
agus ciallaíonn sé sin go mbíonn go
leor imreoirí thar a bheith maith
fágtha agus atá ag iarraidh imirt san Eoraip.”

Ach cé hiad na himreoirí agus cé chomh maith is atá siad?	Who are the players and how good are they?
gnath	custom, usage
De ghnáth	as a rule
thall	over, beyond
treo	direction, way
i dtreo	towards
imeartha	playing
nár éirigh leo	unsuccessful
séasúr	season
ceallaigh	mean, signify; explain, interpret
bíonn	are	pres hab of bí
thar	over, across
fágtha	left, remaining, forsaken
iarraidh	request, demand, attempt

Is é Brock McBrien an t-imreoir is
mó le rá sa tSraith faoi láthair. Is as
Ceanada dó agus d’imir sé haca i
Meiriceá sular tháinig sé go hÉirinn i
mbliana. Níl sé ach 24 bliain d’aois
ach tá luas aisteach aige ar an oighear
agus mar thosaí tá sé iontach maith
ag aimsiú cúl. Tá Stephen Murphy as
Albain iontach sna cúil agus tá feabhas
mór tagtha ar Graham Walton,
duine de na himreoirí “dúchasacha”
sa bhaile.

faoi láthair	at prese
sular	before
i mbliana	this year
luas	speed
aisteach	strange, surprising
tosaí	forward	m4
iontach	wonderful
iontach maith = an mhaith	very good	Don.
aimsiú	aim, hit [on mark]; attack	m4
cúl	back, reserve, support, goal
feabhas	excellence, improvement
tagtha	has come	← tar
dúchasach	native	m1

“Tá a fhios agam nach mbeidh an
spórt seo chomh mór go deo le CLG,
rugbaí nó sacar sa tír seo agus níl
muid ag iarraidh dul in iomaíocht leo
ach an oiread. Seo spórt siamsaíochta
agus tagann go leor clann gach
deireadh seachtaine chun muid a fheiceáil
ag imirt. Tá na Junior Giants
againn a bhunaigh muid cúig bliana ó
shin chun seans a thabhairt do pháistí
haca ar an oighear a thriail agus anois
tá 150 páiste ag glacadh páirte ann,” a
deir Todd. Tá lucht tacaíochta mór ag
na Giants san Odyssey i mBéal Feirste
le 4,000 ag teacht chun breathnú
orthu do gach cluiche. Imríonn an
fhoireann idir 30 agus 32 cluiche gach
séasúr agus bíonn siad ag traenáil ceithre
huaire in aghaidh na seachtaine
le dhá chluiche de ghnáth ag an
deireadh seachtaine ach faigheann
siad an Luan saor. Ach cosúil le gach
spórt eile, níl an t-airgead fairsing
agus iad i gcónaí ag lorg bealaí chun
airgead a dhéanamh agus níos mó
daoine a mhealladh chun féachaint
orthu. Beidh siad sa bhaile an
deireadh seachtaine seo ar an Aoine
in aghaidh na Flyers agus ar an
Satharn casfaidh siad leis na Cardiff
Devils. Tuilleadh eolais ar an fhoireann
le fáil ag an suíomh idirlín
http://www.belfastgiants.com

nach mbeidh	will not be
nach mbeidh … go deo	will not ever be
go deo	forever, always
CLG
iomaíocht
Níl … ach	only
oiread	amount, quantity, much
siamsaíocht	entertainment
bunaigh	found, establish
triail	trial, test
glac	take, accept
páirt	part, portion
tacaíocht	support, backing	f3
orthu	on them	← ar
traenáil	training/train	f3/verb
De ghnáth	as a rule
fairsing	wide, extensive
lorg	track, trace	v/m1
bealach	way	pl bealaí
meall	charm, entice, deceive
cas le	meet [someone]

---

Scéal

altaithe	Thanksgiving
Is lá decair an lá altaithe i mo chlann.	Thanksgiving is a difficult day in my family.
siondróm	syndrome
Tá siondróm Asperger ar Seamas, mo mhac is sine.
uathachas	autism
Tá uathachas trom ar Tomas, mo mhac is óige.
Tá sé dhá bhliain is fiche d’aois	He is twenty years old
Tá sé in ann ach a labhairt beagán	he can only speak a little
ailléirge	allergy	pl ailléirgí
Tá aillérgí bia orm freisin
glútan	gluten	m1
próitéin	protein	f2 gs próitéine
cruithneacht	wheat	f3
cáiséin	casein	f2 gs cáiséine
Tá glútan i ngach áit i mbia
Ní féidir linn dul amach ar an Altaithe.
Bheadh ​​sé ró-deacair do na hóstach.
annamh	rarely
aoi	guest	m4 pl aíonna
linn	with us	← l3
Bíonn orainn a ár n-aird a thabhairt do Tom	We have to give our attention to Tom.
Bhí againn fós dinnéar go maith
turcaí	turkey	m4
oidhreacht	heritage	f3 oidhreacht
margadh feirmeoirí	farmers’ market
Níl sé cosuil le turcaí as ollmhargadh
níos tanaí agus níos lú	thinner and smaller
éan gnáth	normal bird
Nuair a bhí sé beo b’fhéidir go raibh sé in ann eitilt.	When it was alive perhaps it could fly.
Bhí sé an-úr agus an-bhlasta	It was very fresh and very tasty
Mar nach féidir le Tom ithe aran as cruithneacht
Úsáid againn arán gan glútan le oisrí agus ispíní Chorizo	We used gluten-free bread with oysters and Chorizo sausage.
oisre	oyster	pl oisrí
prátaí	potatoes
im	butter
shoiléiriú	clarified
Baineadh an cáiséin as ghee.	The casein was removed from ghee.
Tá an cáiséin bainte as ghee.	The casein has been removed from ghee.
mónóg	cranberry
anlann	sauce
milseog	dessert
píog	pie
Ba é píog pecan an milseog.
crústa	crust

---

ór	gold	m1 gs óir
airgead	silver	m1 gs airgid
cré	clay	f4 gs cré. npl gpl créanna
cré-umha, umha	bronze	m4 gs cré-umhaí, umhaí
náire	shame

<!–

–>