Irish Class, November 15, 2010
Rang Gaeilge, 15ú lá Mí na Samhna 2010
<!–
Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ
–>
prácás | hodge-podge, medley, mess | m1 |
praiseach | porridge | f2 |
praiseach a dhéanamh de rud | to make a mess of something | |
ina praiseach | in a mess | |
Níl Eoin ann féin inniu. | John is sick. | “John is not himself today.” |
“Show and Tell”
-
Bímis ag ól “Let us be drinking”
Trathnóinín fhomhair ar leathtaoibh a róid
Do dhearcas an óig-bhean mhórthmharach dheas
Is blasta is cóir do leabhair a beól
Ó téanam ag ól agus díolfhadsa as.(This verse is not easy to translate)
tráthnóna afternoon, evening fómhar autumn leathtaobh (one) side m1 dearc look dhearcas “I looked” (Munster synthetic form) an óig-bhean the young woman mórth- big = mór marach ??? cóir ustice, equity, due f3 cóir nearly leabhair lithe, pliant also gs of leabhar “book” díol sell, pay díolfaidh sé “he will sell”
dhíolfadh sé “he would sell”curfá / “chorus”
Agus bímis ag ól, ‘s ag ól, ‘s ag ól
Bímis ag ól is ag pógadh na mban
Bímis ag ól is ag rince le ceol
Is nach aoibhinn an gnó bheith á bpógadh gan tart.ag pógadh na mban kissing the women gpl of bean
= mná a phógadh using npl since before the vnaoibhinn delightful, blissful gnó business bheith á bpógadh gan tart being kissed without thirst There is another version of the lyrics at Mudcat. There the
3rd line of the verse begins with comh, which could be a typo for chomh (“as, so”). The 4th has
díolfhaid-sa rather than díolfhadsa. Both versions have beól in the 3rd line, and the Mudcat
version repeats the same word in the 3rd verse. -
cur lena increase ar son for the sake of -
Idir
mhaith agus olc do gach dream i dtoghchán MheiriceáAgus an áireamh ag dul ar aghaidh i rith an ama i roinnt stáit ba léir go mbeidh Teach na Comhdhála
faoi smacht na bPoblachtach amach anseo ach go bhfuil na Daonlathaigh i ndiaidh a dtromlach sa tSeanad a choinneáil,
in ainneoin na n-ainneoin.dream body of people áireamh counting, reckoning ag dul ar aghaidh going forward i rith in the course of, throughout i rith an ama all the time roinnt division, distribution f2 i roinnt stáit in various states léir clear, distinct go léir wholly, entirely, all ba léir it was clear go mbeidh that comhdháil meeting, convention, congress f3 smacht rule, control amach anseo from here on tromlach majority m1 i ndiaidh after deoin intention, will de dheoin intentionally, willingly de dheoin nó d’ainneoin willingly or unwillingly ain- is a negative prefix in ainneoin notwithstanding, in spite of in ainneoin na n-ainneoin ??? -
Donegal Features faoi under But, inlike the rest of Ireland, not “about” fá about fán ← fá + an chan Negative particle = ní chan amháin not only = ní amháin mar sin in that case mar sin féin even so cuairt a thug visited “gave a visit” (tabhair) dhátheangach bilingual cothaigh feed, nourish, stir up, promote buairt sorrow, vexation f3 ionam in me ← i s’acu that they have /sakəb/ ← seo acu athbheocan revival seo againne that we have → s’ainne /s’an’ə/
An tAonach: Excerpt C
Note the Munster Verb cheat sheet.
-
Tá na beithígh bhainne á mbleán agus na ceannaitheoirí ag faire go glic ar an
steall gheal, te, ag teacht as na siní suaite, barrchaola. Torann úr an bhainne ag titim sa
soitheach, síos tríd an gcúr. Boladh úr na mbó. Úthanna cruinne, suaite, á bhfolmhú go
mear. Sine i ndiaidh sine folamh. Climirt i gcanna beag. Ólann na páistí é.beithígh cattle bainne milk bleán milking Tá … á mbleán tto its milking ceannaitheoir buyer m3 faire watch f3 glic clever, shrewd steall splash, gush f2 pl steallta geal white, bright, pure te hot, warm sine nipple, teat f4 pl siní suaite mixed, exhausted, agitated, kneeded barrchaolaigh taper va barrchaol torann noise úr fresh, new soitheach vessel, container m1 cúr froth, foam m1 boladh smell m1 úth udder m3 pl úthanna cruinn round a1 cruinne roundness f4 folmhaigh empty vn folmhú mear quick climir strip [milk cow] v2 prs climríonn. vn climirt canna can m4 -
Ceannaitheoirí ag imeacht thart, cruashiúl, bolg orthu, maidí fada, drad oscailte,
buille anseo, lasc ansiúd, greim ar lag droma. Féach ar na másaí sin. Cé mhéid? An as
do mheabhair atá tú? Tá an margadh déanta. Cuir ansin í. Buachaill! Níl inti sin ach
crupach. Budóg, an ea ! Sea. Go deimhin ní hea. Bulán leathadhairce agus tairbhín beag
na bliana seo. Tairbhín crosach Phaitch Taimín. Níl putóg gabhair aici. Cróilí, chomh
cróilí le cat. Múchadh agus deargbháitheadh air mar scéal. Gamhain. Taise ar cheithre
cosa. Ná leag lámh air. Titfidh sé. Cé mhéid? Ní miste liom, bíodh sé agat.imigh go, go away thart past cruashiúl smart pace, shrewd m gs cruashiúil bolg stomach, belly orthu on them ← ar maide stick m4 pl maidí draid grin, grimace f2 gs/pl drad buille blow, strike, beat m4 lasc lash, whip ansiúd yonder, there greim grip, hold m3 droim back m3 gs droma lag weak más buttock, ham, thigh m1 pl mása méid amount, quantity meabhair mind, memory f margadh market, bargain m1 Buachaill boy m3 inti in it/her ← i crupach shrunken, stiff-jointed animal or person m bodóg heifer = budóg Go deimhin certainly bulaí bully bulán = bullán bullock leathadharc one of a pair of horns gs leathadhairce tairbhigh benefit, profit tairbhín little bull ← tarbh “bull” crosach crossed, crosswise, scarred, grimy Phaitch Taimín ???? putóg gut, intestine f2 gabhar goat m aici at her, she has ← ag Níl putóg gabhair aici. She doesn’t have the guts of a goat. cróilí infirmity, bed-ridden state m4 chomh as, so múchadh suffocating, smothering m báiteach watery, drowning deargbháitheadh very watery dearg– is emphatic gamhain calf m3 taise humidity, dampness leag knock down, lower, set tit fall Titfidh sé “He/it will fall” Cé mhéid? How much? Ní miste liom no harm to me ? bíodh sé agat let it be 3rd sing imp bí -
Tá gach uile bheithíoch díolta. Ceannach mór agus goile mór ag faire thar lear ;
ag faire ar na másaí leathana feolmhara, goile Sasanach. Díbirt agus seoladh agus
tiomáint, ag imeacht suas bóthar an teampaill ghallda, thar ard an chaisil, thar mhóinín
an rince, go dtí páirc na gcaorach. Isteach leo ar fad ar féarach go maidin. Gach uile
bheithíoch ceannaithe, díolta; gach uile phus fliuch ag cromadh go santach ar an bhféar
glas, gach uile theanga gharbh ag casadh go stróiceach. Plaic ! Smailc ! Tá siad ar fad
díolta. Buailfear go gairid le urchar sa gclár éadain iad, agus déanfar giotaí súmhara dá
gcuid feola, leis an mbolg Sasanach a líonadh; ach níl fhios sin acusan. Smailc ! Plaic !beithíoch beast, animal m1 ceannach purchase m1 goile stomach, appetite m4 faire watch, wake f4 ag faire expecting lear sea m1 thar lear overseas, abroad más buttock, ham, thigh m1 pl mása leathan broad feolmhar fleshy, fat díbirt banishment, expulsion f3 seoladh direction, course teampall church, churchyard gallda foreign, English caiseal castle, stone fort, wall, boundary wall m1 gs,npl caisil móinín grassy patch [in a bog] m rince dance m4 caora sheep gs gpl caorach leo with them ← l3 isteach into féarach pasture m1 pus moth, snout m1 crom bend, stoop vn cromadh santach greedy, covetous féar grass glas green garbh rough, coarse stróic stroke, tear, strip vn stróiceadh plaic bite smailc gobble buail hit, strike fut aut buailfear gairid short, near urchar cast, shot m1 clár board, table, flat surface éadan front, face m1 gs npl éadain clár éadain forehead Buailfear go gairid le urchar sa gclár éadain iad They will be hit by a short [range] shot in the forehead déan do, make fut aut déanfar giota bit, piece m4 súmhar juicy, succulent dá for his do/de + a leis with him, he has ← le líon fill acusan at them, they have emphatic ach níl fhios sin acusan but they don’t know that
<!–
–>