Monday night Irish Class, November 15, 2010

Irish Class, November 15, 2010

Rang Gaeilge, 15ú lá Mí na Samhna 2010


<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

<!–

–>

prácás hodge-podge, medley, mess m1
praiseach porridge f2
praiseach a dhéanamh de rud to make a mess of something
ina praiseach in a mess
Níl Eoin ann féin inniu. John is sick. “John is not himself today.”

“Show and Tell”

  1. Bímis ag ól “Let us be drinking”

    Trathnóinín fhomhair ar leathtaoibh a róid
    Do dhearcas an óig-bhean mhórthmharach dheas
    Is blasta is cóir do leabhair a beól
    Ó téanam ag ól agus díolfhadsa as.

    (This verse is not easy to translate)

    tráthnóna afternoon, evening
    fómhar autumn
    leathtaobh (one) side m1
    dearc look dhearcas “I looked” (Munster synthetic form)
    an óig-bhean the young woman
    mórth- big = mór
    marach ???
    cóir ustice, equity, due f3
    cóir nearly
    leabhair lithe, pliant also gs of leabhar “book”
    díol sell, pay díolfaidh sé “he will sell”
    dhíolfadh sé “he would sell”

    curfá / “chorus”

    Agus bímis ag ól, ‘s ag ól, ‘s ag ól
    Bímis ag ól is ag pógadh na mban
    Bímis ag ól is ag rince le ceol
    Is nach aoibhinn an gnó bheith á bpógadh gan tart.

    ag pógadh na mban kissing the women gpl of bean
    = mná a phógadh using npl since before the vn
    aoibhinn delightful, blissful
    gnó business
    bheith á bpógadh gan tart being kissed without thirst

    There is another version of the lyrics at Mudcat. There the
    3rd line of the verse begins with comh, which could be a typo for chomh (“as, so”). The 4th has
    díolfhaid-sa rather than díolfhadsa. Both versions have beól in the 3rd line, and the Mudcat
    version repeats the same word in the 3rd verse.

  2. cur lena increase
    ar son for the sake of

  3. Idir
    mhaith agus olc do gach dream i dtoghchán Mheiriceá

    Agus an áireamh ag dul ar aghaidh i rith an ama i roinnt stáit ba léir go mbeidh Teach na Comhdhála
    faoi smacht na bPoblachtach amach anseo ach go bhfuil na Daonlathaigh i ndiaidh a dtromlach sa tSeanad a choinneáil,
    in ainneoin na n-ainneoin.

    dream body of people
    áireamh counting, reckoning
    ag dul ar aghaidh going forward
    i rith in the course of, throughout
    i rith an ama all the time
    roinnt division, distribution f2
    i roinnt stáit in various states
    léir clear, distinct
    go léir wholly, entirely, all
    ba léir it was clear
    go mbeidh that
    comhdháil meeting, convention, congress f3
    smacht rule, control
    amach anseo from here on
    tromlach majority m1
    i ndiaidh after
    deoin intention, will
    de dheoin intentionally, willingly
    de dheoin nó d’ainneoin willingly or unwillingly ain- is a negative prefix
    in ainneoin notwithstanding, in spite of
    in ainneoin na n-ainneoin ???

  4. Donegal Features
    faoi under But, inlike the rest of Ireland, not “about”
    about fán + an
    chan Negative particle =
    chan amháin not only = amháin

    mar sin in that case
    mar sin féin even so
    cuairt a thug visited “gave a visit” (tabhair)
    dhátheangach bilingual
    cothaigh feed, nourish, stir up, promote
    buairt sorrow, vexation f3
    ionam in me i
    s’acu that they have /sakəb/ ← seo acu
    athbheocan revival
    seo againne that we have s’ainne /s’an’ə/


An tAonach: Excerpt C

Note the Munster Verb cheat sheet.

  1. Tá na beithígh bhainne á mbleán agus na ceannaitheoirí ag faire go glic ar an
    steall gheal, te, ag teacht as na siní suaite, barrchaola. Torann úr an bhainne ag titim sa
    soitheach, síos tríd an gcúr. Boladh úr na mbó. Úthanna cruinne, suaite, á bhfolmhú go
    mear. Sine i ndiaidh sine folamh. Climirt i gcanna beag. Ólann na páistí é.

    beithígh cattle
    bainne milk
    bleán milking
    Tá … á mbleán tto its milking
    ceannaitheoir buyer m3
    faire watch f3
    glic clever, shrewd
    steall splash, gush f2 pl steallta
    geal white, bright, pure
    te hot, warm
    sine nipple, teat f4 pl siní
    suaite mixed, exhausted, agitated, kneeded
    barrchaolaigh taper va barrchaol
    torann noise
    úr fresh, new
    soitheach vessel, container m1
    cúr froth, foam m1
    boladh smell m1
    úth udder m3 pl úthanna
    cruinn round a1
    cruinne roundness f4
    folmhaigh empty vn folmhú
    mear quick
    climir strip [milk cow] v2 prs climríonn. vn climirt
    canna can m4

  2. Ceannaitheoirí ag imeacht thart, cruashiúl, bolg orthu, maidí fada, drad oscailte,
    buille anseo, lasc ansiúd, greim ar lag droma. Féach ar na másaí sin. Cé mhéid? An as
    do mheabhair atá tú? Tá an margadh déanta. Cuir ansin í. Buachaill! Níl inti sin ach
    crupach. Budóg, an ea ! Sea. Go deimhin ní hea. Bulán leathadhairce agus tairbhín beag
    na bliana seo. Tairbhín crosach Phaitch Taimín. Níl putóg gabhair aici. Cróilí, chomh
    cróilí le cat. Múchadh agus deargbháitheadh air mar scéal. Gamhain. Taise ar cheithre
    cosa. Ná leag lámh air. Titfidh sé. Cé mhéid? Ní miste liom, bíodh sé agat.

    imigh go, go away
    thart past
    cruashiúl smart pace, shrewd m gs cruashiúil
    bolg stomach, belly
    orthu on them ar
    maide stick m4 pl maidí
    draid grin, grimace f2 gs/pl drad
    buille blow, strike, beat m4
    lasc lash, whip
    ansiúd yonder, there
    greim grip, hold m3
    droim back m3 gs droma
    lag weak
    más buttock, ham, thigh m1 pl mása
    méid amount, quantity
    meabhair mind, memory f
    margadh market, bargain m1
    Buachaill boy m3
    inti in it/her i
    crupach shrunken, stiff-jointed animal or person m
    bodóg heifer = budóg
    Go deimhin certainly
    bulaí bully
    bulán = bullán bullock
    leathadharc one of a pair of horns gs leathadhairce
    tairbhigh benefit, profit
    tairbhín little bull tarbh “bull”
    crosach crossed, crosswise, scarred, grimy
    Phaitch Taimín ????
    putóg gut, intestine f2
    gabhar goat m
    aici at her, she has ag
    Níl putóg gabhair aici. She doesn’t have the guts of a goat.
    cróilí infirmity, bed-ridden state m4
    chomh as, so
    múchadh suffocating, smothering m
    báiteach watery, drowning
    deargbháitheadh very watery dearg is emphatic
    gamhain calf m3
    taise humidity, dampness
    leag knock down, lower, set
    tit fall Titfidh “He/it will fall”
    Cé mhéid? How much?
    Ní miste liom no harm to me ?
    bíodh sé agat let it be 3rd sing imp

  3. Tá gach uile bheithíoch díolta. Ceannach mór agus goile mór ag faire thar lear ;
    ag faire ar na másaí leathana feolmhara, goile Sasanach. Díbirt agus seoladh agus
    tiomáint, ag imeacht suas bóthar an teampaill ghallda, thar ard an chaisil, thar mhóinín
    an rince, go dtí páirc na gcaorach. Isteach leo ar fad ar féarach go maidin. Gach uile
    bheithíoch ceannaithe, díolta; gach uile phus fliuch ag cromadh go santach ar an bhféar
    glas, gach uile theanga gharbh ag casadh go stróiceach. Plaic ! Smailc ! Tá siad ar fad
    díolta. Buailfear go gairid le urchar sa gclár éadain iad, agus déanfar giotaí súmhara dá
    gcuid feola, leis an mbolg Sasanach a líonadh; ach níl fhios sin acusan. Smailc ! Plaic !

    beithíoch beast, animal m1
    ceannach purchase m1
    goile stomach, appetite m4
    faire watch, wake f4
    ag faire expecting
    lear sea m1
    thar lear overseas, abroad
    más buttock, ham, thigh m1 pl mása
    leathan broad
    feolmhar fleshy, fat
    díbirt banishment, expulsion f3
    seoladh direction, course
    teampall church, churchyard
    gallda foreign, English
    caiseal castle, stone fort, wall, boundary wall m1 gs,npl caisil
    móinín grassy patch [in a bog] m
    rince dance m4
    caora sheep gs gpl caorach
    leo with them l3
    isteach into
    féarach pasture m1
    pus moth, snout m1
    crom bend, stoop vn cromadh
    santach greedy, covetous
    féar grass
    glas green
    garbh rough, coarse
    stróic stroke, tear, strip vn stróiceadh
    plaic bite
    smailc gobble
    buail hit, strike fut aut buailfear
    gairid short, near
    urchar cast, shot m1
    clár board, table, flat surface
    éadan front, face m1 gs npl éadain
    clár éadain forehead
    Buailfear go gairid le urchar sa gclár éadain iad They will be hit by a short [range] shot in the forehead
    déan do, make fut aut déanfar
    giota bit, piece m4
    súmhar juicy, succulent
    for his do/de + a
    leis with him, he has le
    líon fill
    acusan at them, they have emphatic
    ach níl fhios sin acusan but they don’t know that

<!–

–>

Leave a Reply

Please log in using one of these methods to post your comment:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.