Monday Night Irish Class, July 26, 2010

Irish Class, July 26, 2010

Rang Gaeilge, 26 lá Mí na Iúil

<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

<!–

–>

Go Maolaí Air “May he back off”
pt. 6
Scríofa ag Wes Koster

  1. Domhain isteach sa gcnoc chuaigh an lóchrainnín, a dearg ag dul i gcomhar le slua dathanna neamhshaolta eile. Ba bogha
    báistí faoin talamh; domhan uaidh féin é, agus an ghág sin, doras isteach ann. Chonaic mé ar gach cineál crutha agus solais ag eitilt
    is ag scinneadh thart i saghas uisceadán faoi thalamh, chuile acu as m’aithne.
    Bhí siad beo go deimhin. B’fhéidir go raibh siad cliste chomh maith. Bhí, Tá mé cinnte faoi.

    <!–

    –>

    domhain deep f2
    Domhain isteach sa gcnoc chuaigh an lóchrainnín The little lantern went deep into the hill.
    comhar cooperation, partnership, working together
    téigh i gcomhar le join with
    slua crowd, army, host
    neamhshaolta unworldly, ethereal, otherworldly
    a dearg ag dul i gcomhar le slua dathanna neamhshaolta eile her red joining with a crowd of other unearthly colors.
    bogha bow, ring, circle
    bogha báistí, tuar ceatha rainbow
    talamh earth, ground, land faoi thalamh “under the earth”
    domhan world
    uaidh from it ó /wai/
    gág crack, crevice f2 an ghág sin “that crack”
    bí ó féin be in (and of) itself
    Feic … ar look at, behold
    cineál sort, kind, form
    gach cineál; saghas every sort; kind of + gen
    cruth shape, appearance pl crutha
    cruthaigh form, shape v vn cruthú
    eitil flight, flutter, fly vn eitilt
    scinn start, spring, dart vscinneadh thart
    flitting around
    uisceadán aquarium
    chuile all [?] gach uile [?]
    acu of them, at them ag
    as m’aithne out of my recognition
    Bhí siad beo go deimhin They were certainly alive
    cliste clever, intelligent
    chomh as, so
    B’fhéidir go raibh siad cliste chomh maith. Perhaps they were intelligent as well.

  2. Mar a stán mé isteach inti, thosaigh mé cogair a mhothú; glórtha ag canadh le chéile i gcogair,
    go díreach ciúin go leor le nach raibh mé in ann fáil amach céard a raibh siad ag rá, ar dtús.
    Ag dhíriú m’aire uilig air, agus mo dhá shúile greamaithe ar an lonracht damhsa, chuir mé cluas ghéar
    orm féin na focail a fháil amach. Agus ansin bhí me leo, “.. do mhian,.. do mhian,..” a bhí siad ag rá,
    “do mhian.”

    stán stare vn stánadh
    inti in it i 3rd pers sing fem
    tosaigh begin
    cogar whisper, secret, talk pl cogair
    mothaigh feel, sense, hear, perceive
    glór voice pl glórtha
    can sing, chant vn canadh
    ciúin calm, still
    go díreach ciúin quiet enough
    faigh get vn fáil
    fáil amach find out, make out, ascertain, “tell”
    céard what
    tús start, origin, precedence ar dtús “at first”
    dírigh straighten, aim, direct, point
    uilig all /lug/
    aire care, attention
    dírigh d’aire uilig ar direct you full attention to
    Ag dhíriú m’aire uilig air Directing my entire attention at it
    súil eye f2 gs,npl súile
    greamaigh fix, glue va greamaithe
    lonraigh shine, illumine, sparkle
    lonracht damhsa dancing luminescence
    cluas ear f2
    géar sharp
    chuir mé cluas ghéar orm féin I strained to hear “I put on my sharp/pointed ears”
    leo with them le
    bí leis to “get it”
    Agus ansin bhí me leo An then I was with them [the words]
    mian wish
    abair say vn

  3. Níor thug mé an nóiméad díreach faoi dheara, ach nuair a bhí mé in ann mo chloigeann
    a chur in eagar aríst eile. Bhí an t-amharc imithe ón ngág idir na cloiche romham,
    agus caitheadh mo scáthsa féin orthu anois. Bhánaigh an lá leis an ngrian ar bhun na spéire,
    thar mo ghualainn, agus thosaigh mé ag creathnú roimh an maidin tais fhuar.

    tabhairt faol deara
    nóiméad díreach exact moment
    in ann able to
    cloigeann skull, head
    eagar arrangement, order, state m1
    aríst eile once again
    amharc sight, look, view
    imithe gone, departed
    ón from
    romham before me, in front of me
    caitheadh spent, thrown, worn out, cast
    scáth shadow
    orthu on them ar
    bánaigh whiten, clear out
    bhánaigh an lá the day dawned
    ar bhun na spéire on the horizon “on the base of the sky”
    bun base, bottom
    thar over
    guallainn shoulder
    tosaigh begin, start
    creatnaigh tremble, quake, flinch, shiver vn creathnú
    roimh before
    tais damp, moist, humid, soft
    fuar cold
    an maidin tais fhuar the damp cold morning maidin is
    fem., so fuar is lenited. However tais begins with a t
    following an s (dentals), so the lenition is cancelled.

  4. Uraíodh mo scáth féin ag ceann eile go tobann. Mo dheartháir ina sheasamh
    i mo dhiaidh a bhí ann, agus chúb mé siar ón gcinniúint ag teacht orm. Thug sé smitín
    i gcúl an chloiginn dom, agus ag magadh, “Céard atá ar siúil agat amuigh ‘nseo chomh moch,
    a bhanbh beag dearg?!”

    úraigh freshen, scour
    uraigh eclipse past aut uraíodh “was eclipsed”
    scáth shadow
    ceann eile another one
    tobann sudden, hasty
    seas stand
    i mo dhiaidh behind me
    Mo dheartháir ina sheasamh i mo dhiaidh a bhí ann It was my brother who was standing there behind me
    cúb bend, cower, shrink dheartháir /γa:ər/
    siar west, back
    cúb siar ó rud to cringe (away) from something
    cinniúint fate, destiny, the inevitable
    smitin cuff, sharp blow, rap, tap, whack m4
    cúl reserve, support
    i gcúl in reverse, on the back
    cloigeann skull, head g here
    magadh mockery, mocking
    Céard atá whatis
    siúl walk, movement m1
    siúil walk v
    ar siúil going on, happening
    chomh as, so
    early
    banbh piglet m1

  5. Bhrúigh mé thairis d’aonturas, agus ar ais isteach sa teach. Bhí cúram agam a chomhlíonadh.
    Dheonódh an solaisín mo mhian dom. B’in an chiall. Choinnigh m’athair pionsail is páipéar an chuntas
    míosúil a dhéanamh. Ní raibh uaim ach píosa beag bídeach do mo chríoch. Bhí Máthair dár múineadh scríofa,
    agus bhí mo mhuinín go raibh an oiread eolais agam teachtaireacht a sheoladh don lóchrainnín agus
    dá cairde. Streachail mé na litreachaí a chruthú go soléite, ach bhí rún daingean agam.
    “Go.. maolaí..air,” a scríobh mé. B’fhéidir go mbeadh siad in ann an fhadhb a réiteach,
    gurb í mo dheartháir.

    brúigh press, shove, push
    thairis across him, over him, past him thar
    brúig thar push past
    d’aonturas intentionally, on purpose d’aon turas
    “of one purpose”
    ar ais back, again
    cúram responsibility, care, task, purpose
    comhlion fulfil, perform, complete, accomplish
    comhlíonadh fulfilment
    deonaigh grant cond. here
    B’in That was Ba sin
    ciall sense, sanity, perception
    B’in an chiall. That was the meaning
    coinnigh keep, maintain, store
    cuntas count, account
    míosúil monthly
    cuntas míosúil bills “monthly reckoning”
    tá ó X X needs
    Ní … ach only
    Ní raibh uaim ach I only needed uaim /wem/
    bídeach tiny
    críoch limit, boundary, end
    do mo chríoch for my purpose
    dár to us “for our”
    rún daingean a bheith agat
    múin teach, instruct vn múineadh
    muinin trust, confidence
    oiread quantity, amount
    an oiread X that much X + gen
    eolas knowledge g eolais
    teachtaireacht message
    bhí muinín agam go… I was confident that
    seol send vn seoladh
    to her do/de + a “for her”
    streachail pull, strive, struggle
    litreach letter [ABC] [fada on plural?]
    cruthaigh form, create
    soléite legible go soléite “legibly”
    rún mystery, secret, intention
    daingean stronghold, fort
    rún daingean strong intent
    rún daingean a bheith agat be bound and determined
    fadhb a réiteach solve a problem
    gurb é, gurb í … , that was … Joining 2 noun expressions
    B’fhéidir go mbeadh siad in ann an fhadhb a réiteach, gurb í mo dheartháir Perhaps they would be able to solve the problem that my brother was. fadhb /faib/ “problem” is fem., hence í

thar
tharam past me
tharat past you
thairis past him/it
thairsti past her/it
tharainn past us
tharaibh past you all
tharstu past them

<!–

–>

Leave a comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.