Irish Class–Monday Night, November 30, 2009

Irish Class, November 30, 2009

Rang Gaeilge, 30ú lá Mí na Samhna 2009

<!–

Fadas: áéíóúÁÉÍÓÚ

–>

<!–

–>

Five items (1st two left over from last week). Quiz

  1. Cé hé ainmhí a shíneann líon agus a fhiachann cuileoga?
    Damhán Alla

    ainmhí animal
    sín lengthen, stretch out
    líon net, line
    fiach hunt, chase
    cuileog fly [insect]

    Direct relative clause. cuileoga (pl) is the direct
    object


  2. Cé hé an lá féile ar a dtugann muid hairt dearga lán de mhilseáin
    donár muirníní agus dlúthchairde?
    An Lá Vailintín

    tugann give pres. of
    tabhair
    hart heart [the shape]
    lán full
    donár to our don ár
    muirnín darling, sweetheard
    dlúthchairde close friends

    Indirect relative clause.


  3. Cé hiad na rudaí a thiteann as na crainn gach fómhar agus
    tagann ar ais a t-earrach sin chugainn (an céid earrach eile).
    Duilleoga

    an t-earrach sin chugainn the next spring
    as na crainn from the trees This is a single
    unit. The preposition is not associated with the verb.
    duilleog leaf f2 pl. duilleoga
    ais back [return], again

    Direct relative clause. as is not associated
    with the verb.


  4. Cé hiad na rudaí gur feidir leo a bheith bain le ríomhaire, nó
    na ainmhhí beaga ina gcónaí gnoirt
    Luchóga

    gur feidir leo that are needed to gur because of copula
    gort field m2 pl goirt
    luchóg mouse pl luchóga

  5. Cén uair an chloig í, nuair atá méan lae againn.
    Dó dhéag an chlog.

    Cén uair an chloig í…? What time [hour] is it…? Copula construction. clog is in genitive.
    Dó dhéag an chlog 12 o’clock Not a genitive

Another peak at Scottish Gaelic, From Will’s trip

SG IG
tha
A’ dèanamh Ag déanamh

mu mo
gu go
a-mach amach
a-muigh amuigh
a-chlog a chlog ?
a-nochd anocht
a-màirech amárach tomorrow
an-diugh inniu today
an-dè inné
an-raoir aréir last night

mar a tha how SG

Personal pronouns
mi
thu
e
i
sinn muid/sinn
sibh sibh
iad siad

In IG , , & siad, the
s comes from the copula.

Cleachtadh Uraithe agus Shéimhithe i gClásail
Choibhneasta

“Practise Eclipsis and Lenition in relative
Clauses” (continued from 11/16)

Líonaigí na bearnaí le foirmeacha an bhriathair úraithe nó shéimhithe, cibé
is gá.

cibé is gá whichever is necessary

Confirmed by Wes:

I think I figured this out: If a verb has both independent and dependent forms (e.g. and
irregulars), then

  • For a direct relative clause the independent form is used.
  • For an indirect relative clause the dependent form is used.

Tá mo cheann ag rothlú. “My head is spinning”.

an teach a bhfuil mé i mo chónaí ann
(bí)
Indirect, uses Dependent verb form. Preposition ann.
Direct RC uses
uses Indep. form atá
rather than a bhfuil
an scannán a mbreathnionn muid air (breathnaigh) Indirect. Preposition air
an radio a néisteann sí leis (éist) Indirect Prep. pronoun leis“with it”
an t-úll a dith an buachaill (ith)
hint: past
tense
“The apple that the boy ate”
— Direct
an slua a leannann siad (lean) “the crowd that they follow” Direct
na carraí a bhuail an tiománaí sa
timpiste (buail)
past
tiománai driver m4
timpiste accident f4
Direct
sa
timpiste
is a unit — a stand alone prep. phrase. sa does not refer back to the verb
na coileáiníní a bhfuil na páistí ag gáire fúthu
(bí)
coileán pup, cub m1
coileánín puppy
fúthu about them faoi
Indirect. Prep. pronoun fúthu refers
back to the puppies.
an t-amhrán a sheineannan banna (seinn)
amhrán song
seinn play [music] v
banna band [music]
Direct
na fataí a bhaineann na feilméirí (bain) Direct
an sult a mbaineann na himreoirí astu
(bain)
sult satisfaction, pleasure, fun
imreoir player
astu from them as
Indirect
D’ith an cailín an píosa beag milseáin a damsigh sí ina
póca. (aimsigh)
past
aimsigh aim, find, make attempt
at
Direct relative clause.
Indirect would be ar aimsigh
Seo hiad na hamanna a gcuimheoid na mic léinn orthu.
(cuimhnigh)
future
am time pl amamma
orthu on them ar
Indirect
‘Speáin dom an patrún a rognaigh tú do do bhainis.
(roghnaigh)
past
‘speáin show taispeáin verb
patrún pattern
rognaigh choose
Direct relative clause
Ba mhaith liom a fheiceáil céard a dheanfadh siad le do
chathaoir nua. (déan)
conditional

<!–

–>

cathaoir chair f
Direct
Bhain mé an-sult as an mbialann a mhol tú dhom
aréir. (mol)
past
mol praise
dhom to me
aréir last night
Direct
Ní thuigim an fáth nach _______________________________ tú
ríomhphost ar ais dom nuair a ____________________________ mé ceann duitsa.
(cuir)
past

<!–

–>

fáth cause, reason m3
ais back [return], again
Is liomsa an carr a ______________________ an meicneoir air sa ngaráiste
inniu. (obair)
present
<!–

–>

Is leatsa an carr ar ________________________ an meicneoir air sa ngaráiste
inné. (obair)
past
<!–

–>

Céard a__________________________ siad ag labhairt faoi? Níor chuala mé aon
focal á _____________________________ siad ag labhairt faoi. (bí)
past

<!–

–>


Leave a comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.